- ¡Oes!
- ¿Si?
- ¿E ti non tiñas que mandar a túa biografía á Biblioteca Virtual Galega?
- Si.
- ¿E mandáchela?
- Non.
- ¿Tela feita?
- Non.
- Pois xa podes ir empezando ¿ou?...
- Mmmm... non sei... é que cando me piden unha biografía nunca sei moi ben por onde empezar nin que contar...
- ¡Pois que vas contar!..., o que se di nunha biografía: en que ano naciches, onde, onde estudiaches, o que, cando..., por que escribes..., ¡esas cousas!...
- Nacín no ano 1955 en Barcelona. O 29 de outubro (non vaia ser que alguén queira felicitarme polo meu aniversario e non saiba cando facelo).
- Máis cousas, ¡porque con ese apelido e ser catalana!...
- ¡Pois coma moita xente da miña idade!: ¡filla da emigración! Non estranxeira senón nacional, pero emigración á fin e ó cabo... A miña nai era catalana, criada en Madrid e na Mancha de Don Quijote, de onde eran os meus avós, (con ramas xenealóxicas anteriores manchegas, navarras, catalanas e bascas)...
- ¡Iso non é unha árbore xenealóxica, é unha enredadeira xenealóxica!...
- Non tanto, non tanto... O meu pai era galego, criado en Galicia, con ramas xenealóxicas galegas... Nacera nunha aldea e marchara a outras terras buscando un futuro mellor... Percorreu Castela, Andalucía, Levante e rematou en Barcelona, sen esquecer nunca o seu lugar de nacemento: Muniferral (no concello de Aranga, provincia da Coruña), lugar que segue a manter hoxe a súa beleza natural, pegado a un par de serras montañosas que...
- ¿Cal é o seu nome?
- Muniferral, no concello de Aranga, xa cho dixen.
- O das serras.
- ¡Ah! A 'Cova da serpe' e a 'Serra da loba'.
- Non me digas máis, con eses nomes abonda, non é necesario explicar máis, os nomes dino todo.
- ¡Xa! Ben. A miña nai marchara tamén a Barcelona. Coñecéronse alí, casaron e nacín eu..., na Barceloneta, por certo, nunha casa que está fronte a unha fonte dedicada a unha cantante. Melloraron moito ese barrio coas Olimpíadas do 1992 e quedou moi bonito, ¿víchelo?
- Non. Espero que me leves algún día.
- Vale, fareino, porque paga a pena a visita. Nacín nun mediodía de sol radiante, cara ó mar, como di Joan Manuel Serrat: "Nací en el Mediterráneoooo", e, ¡cousa sorprendente naqueles tempos!, deixaron estar ó meu pai no parto...
- Pois aquí aínda hoxe é difícil iso... Semella o máis normal do mundo, pero non hai maneira de que deixen entrar ós pais nos partos...
- ¡E iso que é bo para a parturiente e para o desenvolvemento do parto!... Non entendo, se a figura do pai é tan importante como a da nai na evolución das persoas, e mantense esta teoría a niveis políticos e sociais (tamén dentro da sanidade), ¿por que non deixan que xa estean as dúas figuras presentes dende o primeiro momento, dende o nacemento?...
- Ese non é o primeiro momento...
- ¡Xa!, pero no primeiro, primeiro, o que se di primeiro... ¡xa están as dúas figuras!...
- ¡Madía leva senón!...
-¡Sen comentarios! Pois seica os partos son máis frecuentes pola noite..., non sei por que...
- Estaba pensando unha posible razón..., pero será mellor que non diga unha burrada...
- ¡Será mellor!... Pero... igual si é por iso...
- ¡Halaaaaaa!
- Sigamos. A pesares da lei de probabilidades, eu nacín ás 12 da mañá en vez de ás 12 da noite. Ós seis meses do nacemento trouxéronme para A Coruña (e seica non me sentou nada ben esa longa viaxe, pois empecei a berrar a todo trapo no tren e pasei varios días dedicada ó adestramento da ópera xa na miña nova casa), crieime nela e dela teño as miñas primeiras lembranzas e vivencias, será por iso polo que, cando alguén me pregunta: "¿E logo ti de onde es?", contesto que da Coruña. Alí fun ó colexio e alí falei moitas veces co mar contándolle os meus momentos malos e bos...
- ¿E segues a falar co mar?
- Agora falo coas plantas.
- Iso é grave.
- Non, iso é bo para elas, desenvólvense mellor... O malo desta situación non é falar coas plantas, é cando elas empezan a responderche...
- Pois non lle contes a ninguén que falas comigo e, sobre todo, que che respondo...
- Cáseque como que si... Xunto ó mar da Coruña empecei a escribir as miñas primeiras poesías...
- ¡Ahhh! ¿Escribiches poesías?
- ¿Ti non escoitaches a canción que di: "¿Quién no escribió un poema, huyendo de la soledaaaaad?"...?
- ¿E cando mas deixas ler?
- Non chas deixo, que me da corte.
- ¡Oh!, ¿e por que?
- Porque a poesía é...
- "Un arma cargada de futuro".
- Iso di o poeta; eu ía dicir que... é a expresión dos meus sentimentos e vivencias... e é un corte estar así aí, á exposición pública, para quen lea as miñas poesías...
- Tanto ten, ¿cando mas deixas ler?
- ¡Que non chas deixo ler!
- ¡Xa veremos!
- ¡E dálle!...
- ¿Escribiches primeiro poesías?
- Non, escribín primeiro relatos. As miñas primeiras poesías son do ano 1974, e os meus primeiros contos escribíraos ós 12 anos, como traballos para o colexio.
-Empezaches como unha obriga...
- Si, pero despois converteuse nunha devoción... Ás veces sucede iso. Axudoume que en marzo de 1971 déronme un premio a un relato curto sobre o Camiño de Santiago nun concurso a nivel galego, e en xullo de 1972 outro a un relato sobre a natureza noutro concurso a nivel de toda España.
- E saíches mangada a escribir...
- Non, saín mangada a Santiago de Compostela para estudiar a carreira: medicina. E despois... Nutrición e Dietética, Medicina Preventiva e Saúde Pública, Administración e Xestión Sanitaria, Métodos Estatísticos en Ciencias da Saúde, Educación para a Saúde, o Doutoramento... e... directora de Actividades no Lecer...; teño uns cantos títulos e/ou papeis que din que son isto e o outro..., pero teño que engadir que eu nunca me fiei moito dos papeis, nin creo que eles nos garantan SER nada... (en todo caso ter algo...), somos cando nos facemos día a día... Pero volvamos á cuestión literaria...
- Iso, iso.
- Collín velocidade na carreira de Lectora con Enid Blyton, Jules Verne, Agatha Christie (que saía dos fondos bibliográficos dunha amiga e compañeira, que hoxe tamén é médica) e a literatura española do Século de Ouro, ¡téñolle moito que agradecer á biblioteca do colexio!...
- ¿Sabes que agora queren que as bibliotecas públicas paguen uns canons por libros lidos?
- Seino, si, e agardo que sexa tan só unha teima de inconscientes sen máis consecuencias. Aínda que, no meu caso, houbo co-axudas... Ós 5 anos xa lía perfectamente e gustábanme moito os contos. E, de antes, lembro ós meus pais sentados, alternativamente, na beira da miña cama léndome contos, sobre todo cando eu estaba enferma..., e xa se sabe: "a lectura comeza polo oído"... E xa nunca me abandonaron os libros. Quéroos como obxectos fermosos e de valor. Quedei en Compostela... co aire fresco da noite batendo contra as miñas fazulas entrementres paseo pola zona vella da cidade, cos meus pasos resoando no silencio da madrugada e o seu eco estrelándose contra as casas, ás dúas beiras das estreitas rúas... Pero sempre botei de menos o mar, aínda que agora traballo en Pontevedra e Ourense, e, ás veces, en Vigo...
- ¡Arrea! ¡pois aínda menos mal que che gusta viaxar!
- En fin..., nestas ando agora, intentando sobrevivir ás viaxes laborais..., ¡porque coas de lecer non teño ningún problema! Pero estou sen moito tempo para pasear e gozar destas terras.
- ¿E que máis che gusta facer?
- Algún premio de fotografía..., algunha saída de sendeirismo, música..., algunhas viaxes..., falan dos meus entretementos... Séguenme gustando as novelas de aventuras e as películas de espías, e ir á praia no verán...
- Iso non ten ningún mérito. Teríao ir á praia no inverno, pero no verán gústanos e queremos ir todo o mundo...
- ¡Xa! Pois... o feito de que me guste máis o francés (¡ahhh!... ¡as vellas cancións de sempre!...) có inglés, ou a linguaxe das abellas máis cá das computadoras... ó mellor quere dicir algo... ou ó mellor non... ¡a saber!... ¡Ah! E procuro non esquecer o que dixo Roald Dahl: "É unha axuda grande ter moito sentido do humor. O escritor que pense que a súa obra é marabillosa, pasarao mal".
- ¿Deseñas ou traballas?
- Psssss... a medicina é para min un amor e a literatura unha paixón. Un amor sen paixón non ten fol e unha paixón sen amor non ten fondo. Así que...
- ¿Que traballo lembras especialmente?
- ¡Boa pregunta!, pero non sei cal é a resposta... Todos. Tal vez, por distinto, a época que traballei nun centro para a mocidade en temas de sexualidade e anticoncepción... ¡que tempos aqueles!
- ¡Cheos de sexo e orxías!
- Nooon, ¡señor que cruz!, cheos de traballo, mesmo no tempo de lecer, que dedicabamos con moita ledicia ó traballo...
- ¡Iso é unha enfermidade!
- Pois, aínda que esteas de cachondeo, si que o é.
- Non estou, non. E ó final non nos dixeches en que traballas, en serio, agora.
- ¿En serio?... mmmmm... ¡ah, si!, son profesora da Área de Medicina Preventiva e Saúde Pública da Universidade de Vigo.
- ¿E que máis?
- Ufff... ¡máis non, por fa!, mira se queres en: http://www.uvigo.es/webs/mpsp ¿si?
- Mbsss... vaaale...
[Marzo, 2004]