Un intre de coincidencia naquel primeiro encontro e na túa mirada prendeu unha luz antiga, coma un lampo, nos nosos rostros vestidos de heterónimos. De seguida souben que espías a pel en soliloquio da serpe.

Na encrucillada das rotas viñemos a encontrarnos
ti eras eu e eu tamén viña de lonxe
para recoñecerte fóra da nimiedade do tempo.

A cidade da luz recollía a súa intimidade nun mosaico multicolor de azulexos ao paso excitado de lastro pola conca da cidade vella. O café, sical, cargado de todo o sabor propio de mundos afastados. Unha raia invisibel de fardos e persoas de contrabando ao se facer noite. O recendo mouro das colonias, olor intenso a café ás costas da necesidade. Do Castro Laboreiro á Azureira e de aí a Ponte Barxas, siluetas en forma de medo coroadas de charol. Na feira de Crespos, aínda hoxe, cando o aire vén do territorio veciño portugués sempre cheira a café do bo.

Da Galiza renascente, a túa presenza embaixaba o espazo da luz, na primavera da Baixa. O Expreso de Tabeirós riscando singraduras espirais de Compostela a Sintra, a Facultade de Letras da Universidade Nova, a Guilherme Cossoul, coas alforxas cargadas de intencións e compromiso. A revoluçao sen poder no programa electoral do A.A.

Tu ías na parte dianteira daquel expreso de intelixencia reservada ás partituras dos poetas e a túa voz doce e sosegada era a do rousinol con acentos alén Texo. A propia Amália laiou cantares tinxidos de saudade onde, entre os sentimentos máis desafogados polas tantas da madrugada, topeneaba unha paixón. Sabor concentrado de café negro, a Alfama, a Mouraría, o Rosío..., garitos en que espertar a vida decontino, nunha danza envolvente de palabras na que a túa voz apagada era unha música tépeda para abafar a canseira.

A Travessa do Jardim á Estrela era por aquel entón a morada das verbas de noso que ían enchendo o ar co alento incansábel do amigo Alberto, nas ondas, Á esquina da um, en obradoiro, Edições Tema, que tu iniciaches en Rota ao interior do olho, de voz viva e mestiza naquelas primeiras xornadas de letras e encontros de palabras. Unha fecunda nómina na incomunidade de poetas contigo no maio lisboeta: Manuel María, Pepe Cáccamo, Manuel Forcadela, Miro Villar, Luz Pozo, Teresa Seara, Emma Couceiro, Yolanda Castaño. Todas encarnadas no ronsel de Mulher a facer vento no que abanea sempre a bandeira dos teus versos.

E Roberto Vidal Bolaño que se transfigura na gargallada da máscara do fidalgo que se enfronta ao vencido da vida, nun café de espellos esvaídos polo fume do tabaco.

O teu discurso debuxaba nos arpexos dunha man afeita á música a nota xorda dunha realidade interposta entre as dúas expresións dunha mesma lingua, a terceira vía, que esgazou o río da consanguinidade entre Galiza e Portugal e que agora sangra no desamparo do silenzo que provoca a túa ausencia.

Non queda máis remedio que loitar contra o río da desmemoria. Ese Letes que sulca a nosa terra entre os labramios, os vales e as terras máis fértiles, caudal e sixiloso, nunha incontíbel levada de soños e desacertos. Unha canle por onde transcorreren os nosos anceios milenarios a través dos séculos sen posibilidade de facer o camiño de volta nin recuperar a ilusión pronta a se espir nunha labarada de sangue morno de cada vez que se acende o corazón entre as follas da brisa dos salgueiros pé da auga matricia do val do Lima, na beira aceda do val da vida. A música do vento unha melodía esfiañada nas cordas do nobelo de Penélope.

Cando unha muller adormece, o seu corpo e o mundo
nun silencio tranquilo que se contempla desde o chan ou desde
un balcón nas nubes.

Deitar a mirada nas túas palabras e amolecer na evocación do recordo, o aroma daquel café de colonias que marcou o seu rastro ao longo das pegadas dunha raia seca sen debuxar. Nós, Aqueles. Unha rota rota. Camiño sulcado de acentos que se creba, igual ca unha partitura sen rematar ou unha derrota. Corda de violín ou arteria rota.

Para ti unha despedida, coas Odes de Ricardo Reis, de Pessoa:

Coroai-me de rosas
E de folhas breves.
E basta.

  http://incomunidade.blogspot.com, nº 7 (verán de 2004).