Non vou morrer, vanme matar. Sinto frío entre estas pedras.

Fun cativo e acompañaba ao meu pai ao sitio onde traballaba. Alí contaba un por un todos os chanzos que me conducían a un lugar máxico; dous, setenta e oito, noventa e catro… sempre repetía a mesma liturxia e cando xa atravesaba a porta de saída, unha luz e un refacho de vento saudábanme coma o alento dun búfalo. Se nalgunha ocasión puiden pensar que Deus estaba preto de min foi no cumio daquela Torre. Chámome Francisco Dopico, nacín en Lugo e vivín na Coruña. Durante moitos anos fun oficial electricista na Marina Mercante e foi o meu pai o que me aprendeu o oficio. El traballaba na Torre de Hércules facendo labores de mantemento..

Recoñecía todas a pedras daquela escaleira e á maior parte delas xa as identificaba polas súas formas e irregularidades. Incluso cheguei a poñerlles nome a algunha das miñas favoritas. Alí seguirán a do Nordés que semellaba que o vento repousaba nela tecendo unha enfiada de liño ou a de do Berce que era coma unha cunca para que se arrolara a un rapaz. Agora vivo entre pedras e aínda que o meu destino esté escrito nelas xa non me pertencen.

Lembro que o verán do 1942 foi un dos máis enxoitos da década e ademáis a sorte púxose á nosa beira para que un buque de pasaxeiros chamado O Promesas agardara a moitas millas da costa por centos de persoas, disposto para levalos ata Arxentina.

Nesa   utopía   ducias   de   mariñeiros   emprestaron  as   súas   humildes   embarcacións   para transportar a aqueles que se agochaban na Illa da Galera, que era o primeiro chanzo para acadar a liberdade.

O meu traballo foi sinxelo e fundín a negro a cidade enteira. Deixei cega a Torre dúas madrugadas para axudar a aqueles homes e mulleres a fuxir na escuridade. Non había máis luz ca da lúa e o son dos remos batendo no mar.

Fun sentenzado a morte por un Tribunal Militar. Case ninguén me coñece, agás os meus seres queridos. Sabía o que me podería agardar e ninguén chorará por min. Aquelas noites foron fermosas.

Aquí entre estas pedras non teño máis ca frío.

Alí estaba eu, fronte ó vento do atlántico, co cu frío e o moco pingando. Sentando sobre o Cabalo, co porto de Ferrol ó fondo. Seguro que se algún paseante da Torre me vía mirar ó mar dende alí con aquela cara de empanada había de pensar que me deixara a moza ao saír do Pelicano.

Pero quen me mandaría a min meterme nestas leas? Escribir sobre unha pedra chamada O Cabalo, xa che vale Isidriño!!

Enriba estes do barrio son o demo, peor que os da Coruña. Chámanlle a isto ría e fican tan panchos. A verdade, e que lle botan un papo monumental. Se até din que nela se collen percebes. Pois non sei que comerán. Como non sexa esa escuma branca na que se bañan os do Orzán, esa que sae directamente da depuradora. Porque aquí moito mar para eles non hai. Seguro que despois de comelos vaste polo váter abaixo. Mellor non pensalo…

Vaia mar, meu deus!! Vaia mar!! E chámanlle ría a isto. Estes nunca viron unha ría de verdade na súa vida. Unha coma a nosa, coma a de Muros. Deus!! cando estás alí arriba, na punta do Rebordiño, e ves aquela inmensidade do mar, cando chegas coa vista até o mesmo Faro de Corrubedo, no comezo da ría de Arousa, buah neno!! iso si que é unha gozada. Xa se di no mundo: En Muros, mirando ó mar!! Ese si que é un mirar de verdade.

Como puiden acabar aquí? nesta vila. Porque vila é. Un pouco máis grande ca Muros, certo, mais vila a fin de contas. Ten máis xente, si, pero fora diso, igualiño que Muros. Que se o médico tal, que se a farmacéutica cal, que se o señorito de cuspurruchus, que se o erudito cacayuco, que se presidente da academia pacayaca… E iso por non falar do comadreo e rexoubeo que se traen entre eles. As mesmas lerias aquí que alí.

Como puiden acabar aquí, meu deus? Como puiden? Maldito amor!! Senón fose por ela aínda había de estar cos meus, coa miña xente, na miña terra, na miña ría. Unha de verdade, e non neste ancoradoiro de chalanas…, e enriba, tendo que escribir sobre unha das súas pedras. En mala hora…, que o demo me leve!

Vou camiñando polos campos da torre, un lugar privilexiado onde o aire no solpor chega morno á terra e abanea os pensamentos nesta hora na que arrecenden as frores e as herbas, o meu carón é todo verde e amarelo dunha banda, da outra é todo azul, branco e celeste, se levanto a vista teño a inmensidade e se miro ó frente o infinito.

Crecín nadando neste mar e aínda non sei de que cor é, se verde, azul ou gris, coma no ceo as variacións sucédense infinitamente, as cores fan música trocando un gris, un rosa, un branco… por unha nota, un tono ou un silencio, do mar escoito a súa melodía e o ceo faille a segunda voz, no medio estou eu enchida de mar, de ceo, de música, de aromas, de cores infinitos, de estrelas alumecendo, de lúa que riela nesas ondas.

A auga deste mar é suave e densa, podería eu agarrala e usala como unha corda, mansiña, feita de seda de mar que acaricia cada man que a quere asir e esbara e desaparece xusto cando a vas premer, baixa tecendo un caracol e medra en tirabuzóns de burbullas subindo nunha tromba, enreda cos peixes que dan bicos nos pes e sonsácanche un sorriso feito de cóxegas.

Mar da torre, non sei cal é o teu nome, pero es o meu mar cheo de espuma nas rompentes, brancura escintilante, inqueda a brava, caricias de mar que se erguen urdidas de mesura; pero os meus ollos non cegan, sei da túa osadía, do teu xenio e a túa forza, bates nas penas orgulloso da túa bizarría.

Ducias de gaivotas chegan ós teus ventos aló pola media tarde e faslles ás beiras cós arrolos das brisas, deslízanse por nunha cañada de aromas de terra e primaveira ascendendo docemente nun alfombrado de leve vendaval. É tan suave e densa esta brisa coma a auga deste mar.

Dende as Forcadas daslle permiso o sol para alborecer e encher a cidade de luz có encargo de que tope os meus cristais pra me espertar cada mañá, suave e densa luz, suave e densa coma o mar e o ceo.

En pé miro o norte e imaxino historias dos devanceiros, das súas augas gris marengo, dos seus ceos de pizarra, deses barcos cós trouxeron a estas costas, eles e nós somos uns compartindo o mesmo mar, a mesma luz, as ansias de navegar cada día mais lonxe, compartimos os soños de crecer, soños da torre soñada, dos seus campos, do seu ser.

                  Adicado ao percebeiro Milucho Mariñas

Ti fuches un trovador dos mares e

argallabas música con sabor a cantiga coa túa rasqueta.

Nos días de mar calma,

encorvabas o teu lombo e como pirata ser barco

arrincabas das rochas os percebes.

Nos días de temporal púñase o sol enriba de ti

e co parasol seguías coa rasqueta en firme, na túa man,

arrincando os percebes, e soaban corcheas, e todas as notas musicais

enfurecidas atronaban ó aire ansiando a calma e camaradería no teu traballo.

O alumeado do faro era testemuña muda

desta composición orquestrada feita

durante a xornada dura de traballo

coa túa rasqueta, a túa compañeira.

Aproveitei que o conserxe me confundira con unha das mestras e adentreime con elas e os alunos na Torre, alí estaba, Hércules, custodiando a luz do Principio do Mundo!
Entre o balbordo dos rapaces subín os 234 chanzos ata case tocar esa luz que aluma séculos de historias.
Un intre para coller folgos  e  bruar a buguina espallando cara a rosa dos ventos hipocampos, sereas...
Os cativos arrodéanme querendo soprar elas e eles, uns conségueno, outros sopran e sopran ...
Hai que ir baixando para que poida subir a seguinte quenda, di unha mestra, cando os meus ollos reparan nunha nena de cabelos loiros como ráfagas da luz do faro, arrimada á parede, de pé, no penúltimo chanzo, os ollos cheos de bágoas e tristura e a mirada fixa en min;
Olá, dache medo a escuridade dos chanzos?
silencio...
tes vertixe?
silencio ...
non lle ocorre nada -di a mestra- é que é de Bulgaria,  leva pouco tempo aquí e non se adapta á escola
Non é iso, di outra nena dende o chanzo superior, é porque quere a caracola
non chores por iso, ten, déixocha -dígolle-
Alí, no penúltimo chanzo cara á luz, no 233, a nena colleu a buguina apretándoa contra o seu peito coma se fose o ben mais desexado
Imos baixando -dígolle- e cando saiamos da Torre podes soprala ata que vaiades subir ao autobús
a nena fixo un xesto negativo coa cabeza e foi baixando coa buguina apretada entre as mans
Subiron e baixaron o resto dos alunos e achegueime á nena: dasme a buguina, que xa ides subir ao autobús?
a nena volveu facer un xesto negativo coa cabeza, aferrando con máis forza a buguina entre o seu peito
tes que devolverma -díxenlle-, non podo darcha porque é un agasallo pero se me dís a que cole vas, e como te chamas, prometo que nuns días consigo unha e lévocha ao cole; cando saias ao recreo pregunta en conserxería se che deixaron alí unha caracola
Chámase Daniella, pero non te preocupes que xa se lle pasará -contestou a mestra- sacándolla das mans; a nena virounos as costas e a min viróuseme a alma; botei a andar cara ao mar coa mirada da nena gravada na retina ...
Duas semanas despois, á mañá, collín unha pequena bolsa de feltro negro, con unhas bolboretas bordadas -agasallo dunha prezada amiga- e metín dentro unha buguina, achegueime ata o colexio Eusebio da Guarda, onde estudaba Daniella, fun á procura do conserxe e díxenlle: traio isto para Daniella, unha nena loira, duns sete anos, non sei en que aula está, poderían entregarllo, por favor?
déixolles o meu nº de teléfono e de dni por se precisan, por seguridade ...
Ese mesmo día sobre as sete da tarde soa o teléfono:
Diga!
Teresa?
Si
Soy la mamá de Daniella, te va hablar ella
Unha voz doce como as amoras adentróuseme na memoria ...!
Soy inmensamente feliz, gracias Teresa! soy muy feliz!

Conta a tradición que o Santo Amaro foi un Santo navegante que realizou unha longa e atribulada viaxe atravesando o océano ata as Illas Paradisíacas de Occidente, o seu grande anhelo era velo Xardín Sagrado, obsesionado coa idea de visita-lo Paraíso Terreal preguntaba a maneira máis axeitada de chegar a el, ó non recibir resposta abandonouse á desesperación chorando ata que unha voz do Ceo lle mandou construír una barca e seguir con ela o camiñar do Sol a través do océano sen preguntar onde o mandaría Deus.

Quizabes a illa que anhelou resultara unha península na que puido finalmente recalar nunha praia de areas de ouro e augas de cristal onde o levaron as velas enchidas por ventos propicios.  Aló deu con campos oferentes de delicadas durmideiras en flor, admirou a fermosura da beiramar ó solpor, a frescura das súas augas de azougue, a vida dos fondos mariños, o reflexo do ceo de chumbo e comprendeu que se había un Paraíso xa o atopara aí.

Atraído polas súas beldades coma se cantos de sereas fosen, polo zoar dos ventos arremuiñando na superficie da mar bramante, polo bater das augas estoupando nas rompentes e o sol rielando na cúspide das ondas, polos sons agarimosos e ás sensación gorecentes que o convidaron a facer desta terra a súa morada e agradecelo xerme có inclinou a buscar fermosas formas de vivir o mar, plantou unha semente de inquedanza nos homes que propiciou a súa conversión en seres de auga.

Pasar ó mundo subacuático que ten a esencia do ser reforzou a unión deses homes; as súas vivencias póñennos en contacto co universo somerxido, son para nós a voz doutras vidas, tráennos a riqueza dos seres do fondo do mar, pequenos retallos que nos fan conscientes do grande alcance da relación do ser humano coa esencia do profundo.

Homes da cala de Santo Amaro, mergulladores do Santo que desfrutades do ritmo que leva a marea abaneándovos docemente entre ondas de prata, ingrávidos gozades pendurados das correntes convertidos en seres de auga, fillos dunha inquedanza,  habitantes  do  Xardín  Sagrado seguides o  camiñar do sol pra  voltar á atardecida.

É pra vós este día ledicia, de aturuxos e de honra. Gabamo-la dignidade de aqueles que nos buscan cando o mar nos leva ó fondo, cando o noso espírito reinicia o camiño e busca de novo unha barca na noite pra voltaren a este mundo e ser quizabes tamén mergulladores do mar.

Habitantes do Xardín Sagrado: convosco estamos.

Calma o vento na tarde e declina o día na hora da paz, ó lonxe o arco da terra mostra  a  liña  inalcanzable  onde nacen mar e ceo, permanente e límpida, sempre intanxible, complétase en mil horizontes creadores dunha esfera de azul.

As augas tínguense coa luz do atardecer que suca tanxente ó mar e retoza nas ondas derretendo as cores xa mesturadas con pingas de noite, tornan as augas en nácar mentres o confín rila no sol que gargalla unha chiscadela de luz. É a hora da paz e da razón, cando o mundo sosega e o silencio deixa oí-lo pensamento. É a hora que tempera os impulsos.

Deitada no chan a Rosa dos Ventos reflicte os raios do sol, faragullas de auga rociadas pola brisa transportan universos nos seus orbes, son pequenos infinitos que baten nos vitrais ó caeren incontables sobre o azul. Co seu manto de sal a estrela iguala o fulgor das noites en que pingas de luz arrolan dende a vía láctea prendendo no veludo negro do ceo.

Docemente expande a fragrancia exhalada por cada rumbo que leva marcado, nela nacen os ventos, como néboa xorden do sal e da humidade da tarde, liberados danzan percorrendo a rosa e flúen pausados bicando papoulas que os atrapan en cálices de seda vermella.

Ferve o mar co lume da tarde e estala en mil cristais refractando cor e vento, milleiros de charetas iridescentes crean arcos da vella que pousan lenes nos cálices sedosos, despréganse os pétalos, manan os ventos e tanguendo o mar estoupan en camiños que sucan os océanos guiados pola rosa.

Son camiños no mar, sendas de vento e sal que circundan o mundo, por elas retornan as naves ata alcanza-lo caracol de luz que o faro ofrece achegándoas a porto na alba do día.

A torre rendeuse á inmensidade do mar,

el abrazouna enfeitizado,

diso hai algúns séculos,

e resta unha eternidade.

A xente peregrina para marabillarse da unión,

con sabor a salitre, da torre co mar.

Nós vimos admirar a vosa aureola de amor, e

de paso contar o número de chanzos da torre,

mentres, o mar agardará fóra como seu namorado.

O voso........

é un amor cun "DÓ SOSTIDO".

Nunca podremos entender esa sensacion de pánico y adrenalina a punto de saltar.

No entenderemos el sonido de esas olas enfadadas arrojándose con fuerza hacia rocas enfiladas, una tras otra, pero sin coordinación.

No oleremos el salitre, no saborearemos el mar y aun así seremos los primeros en pensar que aquello de saltar es un locura. Nacida de mentes si cordura.

Decimos todo eso, sin sentir nada de lo otro. Sin sentir la angustia de aquella persona, sus expectativas desmoronadas y sus sueños incompletos.

Sin sentir nada. No pensamos en ese segundo cuando los pies se separan del suelo y caes a un vacío profundo, y puede que nunca entendamos, nunca sabremos si en esa milésima, cuando los pies carecen de apoyo y todas esas sensaciones se vuelven a oír, oler y probar, ¿se sentirá alguien aliviado?

A lo mejor a Furna dos Touciños guarda historias mal contadas, que aun habiendo acabado en muerte pueden tener un final feliz. O simplemente, entre esas rocas enfiladas entre aquellas olas enfadas, entre olores y sabores, descansen gritos dolorosos de gente arrepentida.

Durante la primavera, se organizaron en A Coruña, unas reuniones de escritura creativa “A torre soñada”, bajo la dirección de Xurxo Souto, que nos convocaba en el Club del Mar, todos los sábados a primera hora de la mañana, 9:30, cuando aún no se habían acostado gran parte de los jóvenes coruñeses.

Bajo la tutela de Xurxo, fuimos conociendo un mundo para muchos de nosotros totalmente desconocido, relativo a la torre y sus contornos; llegamos a aprender muchos nombres de rocas, golfos, cabos, cuevas de esa zona, leyendas de percebeiros, de sirenas, barcos hundidos…. un sinfín de novedades, relativas a un mundo fantástico donde algunos creían que la torre era el fin del mundo.

Pero fue una de las historias la que nos abrió los ojos, respecto a esa teoría de que la torre representaba el fin del mundo, según nuestro tutor eso para el era incierto y se basaba en la siguiente historia:

Dijo que él había conocido a una mujer, que se había quedado muy sola tras perder a su querido compañero.

Las cenizas las guardó en su casa durante mucho tiempo y sus amigos mas íntimos viendo que no convocaba a nadie para depositarlas en algún sitio, comenzaron a preguntarle: “¿que pasa con las cenizas, que vas a hacer con ellas?”, la contestación se volvió sistemática, “están en casa, donde mejor van a estar que durmiendo conmigo“.

El tiempo pasó y pasó, iba para casi dos años y algo cuando la pobre perdió a un familiar muy allegado y por esos azares de la vida tuvo que hacerse cargo ella de sus cenizas. Total, ya eran dos urnas en casa, fue en ese momento cuando sintió que su hogar se había desintegrado porque había pasado a ser un columbario; era preciso recuperar tanto su hogar como su propia vida, tanto la viva como los fallecidos deberían iniciar un nuevo viaje, y dar paso a una nueva luz.

Había que deshacerse de las cenizas, pero no quería reunir a sus familiares y a los más allegados de los fallecidos, sería muy doloroso para todos, volver a revivir penalidades; al mismo tiempo tampoco quería llevarlas a San Amaro, le parecía muy desolador.

 ¿Cómo podría resolverlo? La solución la encontró cuando hablo con un amigo reciente que no había conocido a los fallecidos. Un día sin previo aviso, su amigo la citó detrás del cementerio Moro a las 6 de la tarde, a donde acudió ella en compañía de la urna de su amado compañero, era pleamar se dirigieron hacia la piedra de nominada “O Redondo”, y allí depositaron las cenizas, no bien pasaron unos minutos el mar se las llevó.

Esta operación la volvieron a repetir con la urna del familiar. Ambos actos fueron penosos, al mismo tiempo supusieron una liberación, tanto fallecidos, como ella iniciaban un nuevo viaje; ella dejó de aferrarse a un pasado que jamás volvería y ellos pasaron a formar parte de un precioso mar, que aunque a veces es voraz, otras nos sirve de referente de nuestros seres queridos.

Nos contó que ella y su amigo a raíz de esta situación forjaron una profunda amistad, comprendieron lo frágiles que son los humanos.

Xurxo nos aseguró que se hicieron una promesa, él le prometió a ella que si fallecía antes que él la dejaría en “A Pedra do Redondo” y ella le prometió, que si él fallecía antes lo depositaría en las tierras del interior, en los bellos bosques que tanto amaba él.

Xurxo insiste en que la zona de la Torre de Hércules no es el fin del mundo, puede ser el comienzo de una nueva vida.