Vai Gorospe de luz tardeira pola beirarrúa do Encontro a se gardar do frío co chapeu grisallo que lle entregaran en La Flor de Cuba. O gabán ten na basta os beliscos do tempo, que foran fiaños na última invernada.
     -Non andes mal, pai, segundo te ven, así te tratan.
     A filla descasada déralle dous netos, un neno e unha nena, que eran a meniña dos seus ollos. Gastaba neles o lecer necesario, coma nun espello luminoso: a face de pedra rosa, coa labra maxistral do arxina Domingos, talmente o lembrarían os lustros e as décadas na praciña da Randulfa. Porque el estaba alí cando o orador do momento dixo en ton vagaroso de certezas: «... e don Anxo tamén gosta da ubicuidade, este sitio de tanto alcance. ¿A que é unha marabilla para a súa memoria?» El consentiu cunha reverencia mínima, imperceptible, só evidente para o espírito: «¿Don Anxo?» «Ah, si, si, claro que si, moitísimas gracias a todos, son vostedes moi amables comigo, moi atentos, moito.» E tragou o mundo nunha frangulla de bágoa, o seu fracaso de non coñecer nunca o mar de fóra, que soñou de neno maior, ollando a Fábrica. Chove de risa e el prefire escoitar o bater das pingueiras no tellado de feltro. Son os ecos da vida. Din que os vellos queren a auga tanto coma o sol. E Gorospe é home do norte, cantábrico, fillo das fundicións, das metalurxias, das ferreirías. Auga e lume. Lume e auga. Carros e barco. Tren e auga. Mina. Forma. Noite. Oficio. Industria. Aceiro Bellota. Landra Galega. Carballo. Moa. Auga. Sempre auga. Onde haxa un río haberá un peto, o boureo do mazo. A ingre canta. Anxo Gorospe saúda a sombra do seu brazo dereito, a que tempera do paraugas de variñas de lei, paraugas oriúndo da Fábrica da Coruña, unha garantía que dura sete remontes de tea, vinte invernos, un cuarto de vida. E logo aínda queda para un caxato de defensa ou ir beliscando as pedras e os sapos do xardín na hora morna. A chuvia xa é repenique no sombreiro e vai cara ao clamor. Detén os pasos e abre o mundo, o círculo que marca de lonxe a súa presencia, como vai no valigato o golpe, señor da aldea. Crúzanse os coches e algún recoñece e toca un re de bombardino. O ancián saúda erguendo dez centímetros o alzado do edificio contra a auga do ballón, sostén tres segundos a vareta e báixaa logo ata pousar no ombreiro. A luz consente ver a memoria e Gorospe, que veu do cantil do mar ben bravo, lembra e fala. Fala e lembra. Vai. E de cando en vez saúda podendo coa forza do paraugas que xa pesa unha nube.
     -¿Don Anxo?
     -Dígame, Carmiña.
     -Que teña un feliz ano.
     -Gracias, muller, e ti que o vexas, e que o goces tamén.
     Carmiña gasta donaire, oficio de quen é fermosa de por vida. Gorospe amou a súa nai na Fábrica cando era nova e viña no barco das sete atravesando a ría. O vaporeto atraca