Centro de Documentación da AELG

CONVERSA CON...

Xosé Neira Vilas

A revista "VAMOS", a través do seu redactor Marcos García Tábora, alumno de 2º de B.U.P., tivo oportunidade de parolar cunha das glorias vivas da literatura galega: Xosé Neira Vilas, que non necesita presentación.
Abonaría con decir que é o par literario de "Balbino, un rapaz da aldeia. Coma quen dis ninguén", un neno labrego que, coas súas memorias, nos anos sesenta, baten na conciencia de moitos galegos que, deste xeito, espertaron á preocupación pola realidade social galega do momento. Abondaría con isto, como decimos, pero Neira Vilas é moito máis. Eis as Búas verbas:

-Vostede emigrou a ARXENTINA cando era moi novo, e pensou que levaría moitos recordos, bos e malos, do seu pobo e da súa infancia. ¿Influíu esto de xeito significativo na súa obra?.
-Emigrei cando tiña xa cumplidos vinte anos. Claro que levei conmigo moitos recordos do meu eido natal. Recordos bos e malos. En realidade, anque eran tempos moi difíciles non podo falar de recordos propiamente «malos». Tiven unha infancia e unha adolescencia moi vitais, moi ricas de contido. Non tiñamos daquela abundante mantenza nin roupa, a nona vida era moito máis pobre de recursos económicos como era toda a sociedade daquela, sobre todo nas aldeas de pequenos campesinos pero adivertiámonos, xogabamos, representabamos obras teatrais en Ledesma, festexabamos o entroido, etc. etc. Logo, trafegos no agro, trafegos rutinarios, cunha economía de autoconsumo, vendendo as nosas familias moitas veces o que en realidade facía falta na casa. En fin, ós 15 anos comenee¡ a traballar de contable, nun aserradeiro, e no orde persoal non vivía tan mal. Pero si, repito, a situación xeral era difícil. O esencial para min era que quería estudiar, formarme, adequerir unha cultura e na aldea non podía, e nunha cidade, galega ou española non tiña corno vivir, e por ¡so emigrei. Todo o pasado, a miña vida de vinte anos, influíu na miña obra. A tódolos escritores lles ocurre, vivan ben ou mal. A nenez e a adolescencia son sempre ricas de lembranzas e, dun xeito ou doutro, aparecen reflexadas na obra de todo escritor.

-Penso que outra das influencias da infancia que pode te-la súa obra, é a ruptura que a emigración supuxo co seu entorno, amigos, compañeiros... ¿non si?.
-O lugar deixado recordase, idealízase, re-créase na maxinación. Os amigos, a familia, os lugares (camiños, pedras, árbores, todo) van na retina de quen se alorixa. Siguen vivindo nun, pero óllanse dende unha perspectiva de lonxanía, i esta lernbranza altémase coa vida cotián en contacto con novos amigos, novas relacións, un mundo novo no que o emigrante ten de moverse, traballar, subsistir. Na miña obra están as lembranzas do país deixado, e a vida na emigración, a nova experiencia do desterrado.

-¿Foron todos estes recordos a base para que ó comenzara escribirxa na emigración a maior parte da súa producción literaria Tora referida súa terra?
-Se en non tivese emigrado, igual escribiría. A miña vocación ven dende moi antes, dende a infancia. A emigración o que sí me trouxo novos matices, novos tenlas, enriquecen a miña experiencia, proxectoume a Galicia como realidade histórica, como conflicto social. Dende sempre, só me interesa escribir sobre temas reteridos á miña terra e na lingua da miña torra. Porque á miña terra refírome tamén cando escribo sobre os emigrantes (coma nos libros Camiño bretemoso, Historias de emigrantes, Rernuiño de sombras, Tempo novo). Os recordos sempre pesan. O vivido sempre está presente nun, e soc tirar por nos con forza, escribamos ou non.

-Cando comenza a escribir comenza coa prosa, para logo ir entremezclandopoesía eprosa. ¿Por qué.?¿Con cal destes xéneros identificase vostede máis?
-Comenzo escribindo poesía. Comenzo co libro ,<Donde lonxe., publicado en 1960 Logo, en 1961, publiques Memorias dun neno labrego... Viría outro libriño poético en 1969, ..Inquedo latexar, Vou alternando poesía e prosa, pero o instrumento co que mellor me sinto é coa prosa narrativa: contos, novela. Na prosa tamén pode haber, ás veces, poesía, e non só no verso. A todo narrador lle gusta que no seu dicir trascenda unha esencia poética.

-No ano 1961 escribe o seuprimeiro libro, e que logo fa ser un dos máis coñecidos, Memoria dun neno labrego-. Neste libro, nárrase desdeopunto de vista dun neno, Balbino, a vivencía dun rapaz nun mundo pechado para el, ata que se ve obrigado a emigrar. ¿Ata qué punto considérase vostede identificado con Balbino?.
-O Balbino non son eu. Non e unha narración autobiográfica. Por sorte a min non me ocurreu todo o que lle ocurreu ó protagonista das ,-Memorias...». Balbino é, por así dicir, a suma de moitos nenos da Galicia de entón, e, se queres, dunha comarca concreta en canto a costumes, modos de vida: o val do Ulla. É dicir, eu non son o Balbino, pero o escenario onde o Balbino se move si é o que a min me tocou en sorte, e nada fixen por arredalo da miña narración. Aparecen topónimos reais, como Orazo, Loxo, etc. Outros son inventados. Ha¡ un río, case sempre hai un río nas miñas novelas, e ese é o Ulla, o -meu río».

-En certas partes do libro, bastantes, ha¡ caracteres autobiográficos. ¿Pretendía vostede, cando o escrihíu., narra-la súa autobiografía?.
-Xa dixen que non se trata dun relato autobiográfico, e quero engadir que, dalgun xeito hai sempre un algo de autobiogafía, é dicir, de experiencias vividas en todo o que facemos, de modo que se punto por punto non é autobiográfico, tampouco podo negar que haxa nel algo de min, da miña persoa, da miña existencia, da "suma" que, consciente ou inconscientemente fun facendo das miñas vivencias ó escribir.

-¿Pensa que o relato marvinal -A muller de foro» ocurría na sociedade na que vosted vivía cando escribía o libro?.
-Cos contos de "A muller de ferro" quixen satirizar algunhas conductas humanas que poden darse en calquera sociedade ou en calquera tempo: egoísmo, insolidaridade, fanatismo, ambicións desmedidas, etc. Escriban estes contos en Cuba, e si ben digo que en calquera sociedade poden darse estas taras, dende logo pensaba na sociedade capitalista, individualista, de -sálvese quin poida-. Non era exactamente ni sociedade en que vivía cotidianamente o autor onde estas alegorías eran máis evidentes. Nunha sociedade socialista en formación poden quedar rezagos, resaballos destas conductas pero xa o honre empeza a ser outro, empeza a pensar en -nós-- en vez de pensar en -eu-, hai roáis solidaridade, van desaparecendo os fanatismos, o conformismo, a envexa. De maneira que o autor, precisamente porque foi coñecendo outro xeito de convivencia humán, criticou nestes relatos as conductas que noutros áreas, noutras sociedades non só perduran senón que se fan cada vez máis agudas.

- "Querido Tomás" seguramente sexa a novela que máis lle costou escribir, xa que o fai desde un punto de vista feminino. ¿Tivo a súa muller un papel importante na realización deste libro?.
-Nin importante, nin menor. Anisia, a miña muller, non participou en nada na realización deste traballo. Pra ben ou para mal, con acorto ou desaceito, fun eu soíño o que falei por Sara.

-¿Cales son os seus proxectos próximos?.
-Moitos. Ogallá me queden folgos para lev celos a cabo. Polo de pronto sairá unha noveliña para nenos dentro de pouco, que titules -De cando o Suso foi caneiro•. Traballo noutros proxectos, dos que é prematuro falar.

XOSE NEIRA VILAS OBRA

NARRATIVA:
-Memorias dun neno labrego» 1961
-Xente no rodicio- 1965.CONVERSA CON...
Xosé Neira Vilas
A revista VAMOS», a través do seu redactor Marcos García Tábora, alumno de 211 de B.U.P., tivo oportunidade de parolar cunha das glorias vivas da literatura galega: Xosé Neira Vilas, que non necesita presentación.
Abonaría con decir que é o par literario de ~Balbino, un rapaz da aldeia. Coma quen dis ninguén•, un neno labrego que, coas súas memorias, nos anos sesenta, baten na conciencia de moitos galegos que, deste xeito, espertaron á preocupación pola realidade social galega do momento. Abondaría con isto, como decimos, pero Neira Vilas é moito máis. Eis as Búas verbas:
- Vostede emigrou a AR ISN77NA cando era moi novo, epensou que levaría moitos recordos, bos e malos, do seu pobo e da súa infancia. ¿Influíu esto de xeito significativo na súa obra?.
Emigre¡ cando tiña xa cumplidos vinte anos. Claro que leve¡ conmigo moitos recordos do meu eido natal. Recordos bos e malos. En realidade, anque eran tempos moi difíciles non podo falar de recordos propiamente «malos». Tiven unha infancia e unha adolescencia moi vitais, moi ricas de contido. Non tiñamos daquela abundante mantenza nin roupa, a nona vida era moito máis pobre de recursos económicos como era toda a sociedade daquela, sobre todo nas aldeas de pequenos campesinos pero adivertiámonos, xogabamos, representabamos obras teatrais en Ledesma, festexabamos o entroido, etc. etc. Logo, trafegos no agro, trafegos rutinarios, cunha economía de autoconsumo, vendendo as nosas familias moitas veces o que en realidade facía falta na casa. En fin, ós 15 anos comenee¡ a traballar de contable, nun aserradeiro, e no orde persoal non vivía tan mal. Pero si, repito, a situación xeral era difícil. O esencial para min era que quería estudiar, formarme, adequerir unha cultura e na aldea non podía, e nunha cidade, galega ou española non tiña corno vivir, e por ¡so emigrei. Todo o pasado, a miña vida de vinte anos, influíu na miña obra. A tódolos escritores lles ocurre, vivan ben ou mal. A nenez e a adolescencia son sempre ricas de lembranzas e, dun xeito ou doutro, aparecen reflexadas na obra de todo escritor.
-Denso que outra das influencias da infancia que pode te-la súa obra, é a ruptura que a emigración supuxo co seu entorno, amigos, compañeiros... ¿non si?.
O lugar deixado recordase, idealízase, re-créase na maxinación. Os amigos, a familia, os lugares (camiños, pedras, árbores, todo) van na retina de quen se alorixa. Siguen vivindo nun, pero óllanse dende unha perspectiva de lonxanía, i esta lernbranza altémase coa vida cotián en contacto con novos amigos, novas relacións, un mundo novo no que o emigrante ten de moverse, traballar, subsistir. Na miña obra están as lembranzas do país deixado, e a vida na emigración, a nova experiencia do desterrado.
- ¿Foron todos estes recordos a base para que ó comenzara escribirxa na emigración a maior parte da súa producción literaria Tora referida súa terra?
Se en non tivese emigrado, igual escribiría. A miña vocación ven dende moi antes, dende a infancia. A emigración o que sí me trouxo novos matices, novos tenlas, enriquecen a miña experiencia, proxectoume a Galicia como realidade histórica, como conflicto social. Dende sempre, só me interesa escribir sobre temas reteridos á miña terra e na lingua da miña torra. Porque á miña terra refírome tamén cando escribo sobre os emigrantes (coma nos libros ,Camino brete
moso•, «Historias de emigrantes.. —Rernuiño de sombras, Tempo no
vo•). Os recordos sempre pesan. O vivido sempre está presente nun, e soc tirar por nos con forza, escribamos ou non.
ando comenza a escribir comen
C'
ta coa prosa, para logo ir entremezclandopoesía eprosa. ¿Por qué.?¿Con cal destes xéneros identificase vostede máis?
Convenzo escribindo poesía. Comenzo co libro ,<Donde lonxe., publicado en 1960 Logo, en 1961, publiques Memorias dun neno labrego... Viría outro libriño poético en 1969, ..Inquedo latexar, Vou alternando poesía e prosa, pero o instrumento co que mellor me sinto é coa prosa narrativa: contos, novela. Na prosa tamén pode haber, ás veces, poesía, e non só no verso. A todo narrador lle gusta que no seu dicir trascenda unha esencia poética.
-No ano 1961 escribe o seuprimeiro libro, e que logo fa ser un dos máis coñecidos, Memoria dun neno labrego-. Neste libro, nárrase desdeopunto de vista dun neno, Balbino, a viven
cía dun rapaz nun mundo pechado para el, ata que se ve obrigado a emigrar. ¿Ata qué punto considérase vostede identificado con Balbino?.
O Balbino non son eu. Non e unha narración autobiográfica. Por sorte a min non me ocurreu todo o que lle ocurreu ó protagonista das ,-Memorias...». Balbino é, por así dicir, a suma de moitos nenos da Galicia de entón, e, se queres, dunha comarca concreta en canto a costumes, modos de vida: o val do Ulla. É dicir, eu non son o Balbino, pero o escenario onde o Balbino se move si é o que a min me tocou en sorte, e nada fixen por arredalo da miña narración. Aparecen topónimos reais, como Orazo, Loxo, etc. Outros son inventados. Ha¡ un río, case sempre hai un río nas miñas novelas, e ese é o Ulla, o -meu río».
-En certas partes do libro, bastantes, ha¡ caracteres autobiográficos. ¿Pretendía vostede, cando o escrihíu., narra-la súa autobiografía?.
Xa dixen que non se trata dun relato autobiográfico, e quero engadir que, dalgun xeito hai sempre un algo de autobiogafía, é dicir, de experiencias vividas en todo o que facemos, de modo que se punto por punto non é autobiográfico, tampouco podo negar que haxa nel algo de min, da miña persoa, da miña existencia, da —suma- que, consciente ou inconscientemente fun facendo das miñas vivencias ó escribir.
-¿Pensa que o relato marvinal -A muller de foro» ocurría na sociedade na que vosted vivía cando escribía o libro?.
Cos contos de -•A muller de ferroquixen satirizar algunhas conductas humanas que poden darse en calquera sociedade ou en calquera tempo: egoísmo, insolidaridade, fanatismo, ambicións desmedidas, etc. Escriban estes contos en Cuba, e si ben digo que en calquera sociedade poden darse estas taras, dende logo pensaba na sociedade capitalista, individualista, de -sálvese quin poida-. Non era exactamente ni sociedade en que vivía cotidianamente o autor onde estas alegorías eran máis evidentes. Nunha sociedade socialista en formación poden quedar rezagos, resaballos destas conductas pero xa o honre empeza a ser outro, empeza a pensar en -nós-- en vez de pensar en -eu-, hai roáis solidaridade, van desa
D. Xosé Neira Vilas co autor da entrevista, Marcos García Tábora

parecendo os fanatismos, o conformismo, a envexa. De maneira que o autor, precisamente porque foi coñecendo outro xeito de convivencia humán, criticou nestes relatos as conductas que noutros áreas, noutras sociedades non só perduran senón que se fan cada vez máis agudas.
- Querido Tomás. seguramente sexa a novela que máis lle costou escribir, .ya que o jai desde un punto de vista feminino. ¿Tino a súa muller un papel importante na realización deste libro?.
Nin importante, nin menor. Anisia, a miña muller, non participou en nada na realización deste traballo. Pra
ben ou para mal, con acorto ou desaceito, fun eu soíño o que falei por Sara.
- ¿Cales son os seus proxectos próximos?.
Moitos. Ogallá me queden folgos para lev celos a cabo. Polo de pronto sairá unha noveliña para nenos dentro de pouco, que titules -De cando o Suso foi caneiro•. Traballo noutros proxectos, dos que é prematuro falar.
XOSE NEIRA VILAS OBRA

NARRATIVA:
.Memorias dun neno labrego» 1961
-Xente no rodicio- 1965.CONVERSA CON...
Xosé Neira Vilas
A revista VAMOS», a través do seu redactor Marcos García Tábora, alumno de 211 de B.U.P., tivo oportunidade de parolar cunha das glorias vivas da literatura galega: Xosé Neira Vilas, que non necesita presentación.
Abonaría con decir que é o par literario de ~Balbino, un rapaz da aldeia. Coma quen dis ninguén•, un neno labrego que, coas súas memorias, nos anos sesenta, baten na conciencia de moitos galegos que, deste xeito, espertaron á preocupación pola realidade social galega do momento. Abondaría con isto, como decimos, pero Neira Vilas é moito máis. Eis as Búas verbas:
- Vostede emigrou a AR ISN77NA cando era moi novo, epensou que levaría moitos recordos, bos e malos, do seu pobo e da súa infancia. ¿Influíu esto de xeito significativo na súa obra?.
Emigre¡ cando tiña xa cumplidos vinte anos. Claro que leve¡ conmigo moitos recordos do meu eido natal. Recordos bos e malos. En realidade, anque eran tempos moi difíciles non podo falar de recordos propiamente «malos». Tiven unha infancia e unha adolescencia moi vitais, moi ricas de contido. Non tiñamos daquela abundante mantenza nin roupa, a nona vida era moito máis pobre de recursos económicos como era toda a sociedade daquela, sobre todo nas aldeas de pequenos campesinos pero adivertiámonos, xogabamos, representabamos obras teatrais en Ledesma, festexabamos o entroido, etc. etc. Logo, trafegos no agro, trafegos rutinarios, cunha economía de autoconsumo, vendendo as nosas familias moitas veces o que en realidade facía falta na casa. En fin, ós 15 anos comenee¡ a traballar de contable, nun aserradeiro, e no orde persoal non vivía tan mal. Pero si, repito, a situación xeral era difícil. O esencial para min era que quería estudiar, formarme, adequerir unha cultura e na aldea non podía, e nunha cidade, galega ou española non tiña corno vivir, e por ¡so emigrei. Todo o pasado, a miña vida de vinte anos, influíu na miña obra. A tódolos escritores lles ocurre, vivan ben ou mal. A nenez e a adolescencia son sempre ricas de lembranzas e, dun xeito ou doutro, aparecen reflexadas na obra de todo escritor.
-Denso que outra das influencias da infancia que pode te-la súa obra, é a ruptura que a emigración supuxo co seu entorno, amigos, compañeiros... ¿non si?.
O lugar deixado recordase, idealízase, re-créase na maxinación. Os amigos, a familia, os lugares (camiños, pedras, árbores, todo) van na retina de quen se alorixa. Siguen vivindo nun, pero óllanse dende unha perspectiva de lonxanía, i esta lernbranza altémase coa vida cotián en contacto con novos amigos, novas relacións, un mundo novo no que o emigrante ten de moverse, traballar, subsistir. Na miña obra están as lembranzas do país deixado, e a vida na emigración, a nova experiencia do desterrado.
- ¿Foron todos estes recordos a base para que ó comenzara escribirxa na emigración a maior parte da súa producción literaria Tora referida súa terra?
Se en non tivese emigrado, igual escribiría. A miña vocación ven dende moi antes, dende a infancia. A emigración o que sí me trouxo novos matices, novos tenlas, enriquecen a miña experiencia, proxectoume a Galicia como realidade histórica, como conflicto social. Dende sempre, só me interesa escribir sobre temas reteridos á miña terra e na lingua da miña torra. Porque á miña terra refírome tamén cando escribo sobre os emigrantes (coma nos libros ,Camino brete
moso•, «Historias de emigrantes.. —Rernuiño de sombras, Tempo no
vo•). Os recordos sempre pesan. O vivido sempre está presente nun, e soc tirar por nos con forza, escribamos ou non.
ando comenza a escribir comen
C'
ta coa prosa, para logo ir entremezclandopoesía eprosa. ¿Por qué.?¿Con cal destes xéneros identificase vostede máis?
Convenzo escribindo poesía. Comenzo co libro ,<Donde lonxe., publicado en 1960 Logo, en 1961, publiques Memorias dun neno labrego... Viría outro libriño poético en 1969, ..Inquedo latexar, Vou alternando poesía e prosa, pero o instrumento co que mellor me sinto é coa prosa narrativa: contos, novela. Na prosa tamén pode haber, ás veces, poesía, e non só no verso. A todo narrador lle gusta que no seu dicir trascenda unha esencia poética.
-No ano 1961 escribe o seuprimeiro libro, e que logo fa ser un dos máis coñecidos, Memoria dun neno labrego-. Neste libro, nárrase desdeopunto de vista dun neno, Balbino, a viven
cía dun rapaz nun mundo pechado para el, ata que se ve obrigado a emigrar. ¿Ata qué punto considérase vostede identificado con Balbino?.
O Balbino non son eu. Non e unha narración autobiográfica. Por sorte a min non me ocurreu todo o que lle ocurreu ó protagonista das ,-Memorias...». Balbino é, por así dicir, a suma de moitos nenos da Galicia de entón, e, se queres, dunha comarca concreta en canto a costumes, modos de vida: o val do Ulla. É dicir, eu non son o Balbino, pero o escenario onde o Balbino se move si é o que a min me tocou en sorte, e nada fixen por arredalo da miña narración. Aparecen topónimos reais, como Orazo, Loxo, etc. Outros son inventados. Ha¡ un río, case sempre hai un río nas miñas novelas, e ese é o Ulla, o -meu río».
-En certas partes do libro, bastantes, ha¡ caracteres autobiográficos. ¿Pretendía vostede, cando o escrihíu., narra-la súa autobiografía?.
Xa dixen que non se trata dun relato autobiográfico, e quero engadir que, dalgun xeito hai sempre un algo de autobiogafía, é dicir, de experiencias vividas en todo o que facemos, de modo que se punto por punto non é autobiográfico, tampouco podo negar que haxa nel algo de min, da miña persoa, da miña existencia, da —suma- que, consciente ou inconscientemente fun facendo das miñas vivencias ó escribir.
-¿Pensa que o relato marvinal -A muller de foro» ocurría na sociedade na que vosted vivía cando escribía o libro?.
Cos contos de -•A muller de ferroquixen satirizar algunhas conductas humanas que poden darse en calquera sociedade ou en calquera tempo: egoísmo, insolidaridade, fanatismo, ambicións desmedidas, etc. Escriban estes contos en Cuba, e si ben digo que en calquera sociedade poden darse estas taras, dende logo pensaba na sociedade capitalista, individualista, de -sálvese quin poida-. Non era exactamente ni sociedade en que vivía cotidianamente o autor onde estas alegorías eran máis evidentes. Nunha sociedade socialista en formación poden quedar rezagos, resaballos destas conductas pero xa o honre empeza a ser outro, empeza a pensar en -nós-- en vez de pensar en -eu-, hai roáis solidaridade, van desa
D. Xosé Neira Vilas co autor da entrevista, Marcos García Tábora

NARRATIVA:
-Memorias dun neno labrego. 1961
-Xente no rodicio. 1965
-Camiño bretemoso. 1967
-Historias de emigrantes. 1968
-A muller de Ferro. 1969
-Cartas a Lelo. 1971
-Remuíño de Sombras. 1973
-Lar. 1974
-Aqueles anos do Moncho. 1977
-Nai. 1980
-Querido Tomás. 1980

POESÍA:
-Doce cancións Galegas. 1958
-Dende lonxe. 1960
-Inquedo latexar. 1969

ENSAIO:
-Galegos no Golfo de México. 1980

LITERATURA INFANTIL:
-Espantallo amigo. 1971
-O cabaliño de buxo. 1971
-A Marela Taravela. 1974
-Cantarelas e Contos pra xente miúda. 1975