Miñas donas e meus señores:
É para min unha grande honra estar
hoxe nas terras irmás de Portugal, en Peso da Régua, terras do
Douro xubiloso e da fértil literatura e da fraternidade. O Douro
onde morre o río que vela os meus días, o Támega, xunto cun
castelo enigmático que preside o val máis fermoso do mundo,
Monterrei. Fálolles de Verín, lugar onde nacín e onde vivo,
tribo que escribiu o seu candor no medio da miña alma de
escritor arraiano.
Hónrame estar aquí para recibir o
prestixioso premio que une o noso sangue na fervenza da palabra
compartida, o premio Eixo Atlántico de Narrativa galega e
portuguesa, o premio que leva o nome do desaparecido editor
Carlos Blanco. Síntome feliz e orgulloso de que a miña
"Ébora" acadase tal recoñecemento, feliz e orgulloso
de rematar deste xeito unha pentaloxía que iniciei hai dez anos
e que por fin ve rematada a súa viaxe. Trátase dun proxecto
ambicioso que posúe dúas vías paralelas, por unha banda están
O INFORTUNIO DA SOIDADE e TALVEZ MELANCOLÍA, novelas de
protagonista, fragmentadas, delirantes; pola outra UN XOGO DE
APÓCRIFOS e OS SÉCULOS DA LÚA, novelas corais, cohesionadas,
complexas de forma e estructura. E, na fin, ÉBORA, un texto no
que quixen finalizar esta pentaloxía que ten a procura da
felicidade como centro e motor. ÉBORA é unha débeda que tiña
comigo mesmo e cos lectores, unha novela gozosa, plena de humor e
de amor, de camiños e esperanzas e entusiasmo. Escribín ÉBORA
para defenderme dos agravios da vida, para vingar aos
protagonistas das outras novelas, todos tan infelices e
desconsolados e limitados e aflixidos. ÉBORA é unha novela
feliz, como o seu autor nesta hora e neste lugar tan pleno de
luces, esas luces das que tan necesitado está o mundo
inintelixible que nos tocou vivir, ou desvivir, a todos nós.
Este mundo de espanto e inanición cerebral e decadencia e
simplismo. Este mundo no que o sucedáneo literario pretende
suplantar á verdadeira literatura coa escusa, falaz, de poder
competir nesta era cibernética cos grandes soportes culturais.
Pero eu digo non. Aposto pola obra literaria fronte ás
imposicións do márquetin e do mercado e sei que só o tempo ha
de ser quen teña a última palabra, quen sitúe e resitúe no
seu lugar os nosos textos. Os textos e non os autores. As novelas
viven a súa propia vida despois de seren editadas. Xa non nos
pertencen. Pertencen a unha realidade allea por completo a este
espacio que ensalza o efémero e insubstancial, este espacio de
modas e modismos e modelos que non van máis alá do seu
presente. Sei que non está ben dicilo, pero a miña
incorrección debe permitirme esta borgeana licencia: quero
escribir para a memoria, non para o olvido. E non coñezo outro
xeito de facer literatura que non sexa este onde vai escrita a
condición humana: o absurdo, a felicidade, o amor, a morte, o
tempo... de que outra cousa se pode escribir? Intentar crear a
miña propia voz entre as outras voces, ser eu, co meu modo de
imaxinar, coas miñas porfías, co meu desánimo ou entusiasmo,
coa sinceridade que necesariamente debe abrollar nas páxinas que
en verdade pagan a pena, co intento de edificar melodías que nos
acerquen máis á música que perdura. Velaquí a miña obra,
velaquí a vocación coa que cada día enfrento as miñas mans e
os meus ollos.
E nesa vocación continúo, pese a
tanto. Saiban vostedes que non resulta fácil escribir no meu
país. Saiban que ser escritor e escribir en galego é unha
aventura que case sempre remata en naufraxio. Saiban que Galicia
está plena de homes e mulleres entusiastas, creadoras e
creadores de altísima calidade e escaso recoñecemento. Para
elas e para eles pido, á amada Portugal, que lles abra portas e
fronteiras coa seguridade de que a súa calidade está moi por
riba da estima que se lles ten. Estima que nesta hora, e xa por
último, quero trasladar aos editores do meu país, esa estraña
fauna de resistentes. Porque ser editor en Galicia é algo máis
que un oficio ou unha ocupación. Os editores galegos pelexan
día a día contra a adversidade, constantes, entregados, e non
se resignan a ver derruída a patria da palabra. Por eles levanto
hoxe a miña voz e por eles reclamo unha maior atención dos
gobernos e gobernantes ao mundo do libro e ás súas marxes. O
patrimonio do meu país é a cultura, esa é a súa gran
industria e o seu maior capital. E ese capital, perdoen a
insistencia, non recibe a atención que merece.
E nada máis, miñas donas e meus
señores. Gracias por escoitarme e gracias por confiar no futuro,
esa pomba que está a bicar os nosos ollos. O futuro que nos
xunta en torno á palabra e ao mundo que concita, o mundo dos que
residimos na estirpe da arte e da liberdade, o mundo da
literatura. Ese mundo que será mellor se nós, e só nós, en
verdade queremos que así sexa.
Miñas donas e meus señores, moito
obrigado.
Peso da Régua, 29 setembro de 2000 |