Compostela é unha cidade sorprendente. ¿Ou é máxia:' Non o sei!, nin teño autoridade para terciar na disputa. O que si sei é que nela ocorren cousas insólitas.

Polas súas rúas camiñan de vagar xentiñas singulares. Propias e alleas. Por iso é, dende sempre, un lugar de encontros.

Jan Potocki, o arqueólogo polonés, membro dunha sobranceira familia experta en lides masónicas tanto como en liortas con valacos, moscovitas, cosacos, turcos e suecos, atopou en Zaragoza un manuscrito, e grazas a el pasou á Historia da Literatura en calidade de autor dun romance fabuloso e feiticeiro. Non nos consta que peregrinara a Compostela, aínda que tiña condicións abondo para merecelo, mais certo que, de telo feito, atoparía aquí outro pergameo non menos interesante.

Vicente Risco, por dicir un caso, atopou o día da Ascensión de 1926 na Rúa Nova, moi preto do pórtico de Salomé, a Dedalus, e todos sabemos da longa e enxundiosa conversa que mantiveron entre eles. Ó parecer, o irlandés Estebo viña a morrer en Compostela, gabándose de ser "o último romeiro de Sant Iago".

A súa intención era moi pretensiosa, porque agora o noso poeta Salvador García-Bodaño, home de boa fé do que non cómpre desconfiar, ou ben unha voz que fala por el nas páxinas que axiña, discreto lector, vas ter a sorte de percorrer, fálannos doutro peregrino posterior e francés, Jacques d'Allier, chegado da Auvergne para satisfacer, per interposita persona, os degoros de se postrar diante do Apóstolo que o seu párroco de Lapalisse tivera pouco antes de morrer tolo na súa terra, coa ledicia de posuír o tesouro da compostela que certificaba a súa suposta peregrinaxe, e que el presentaba, nin máis nin menos, que coma unha carta persoal do Apóstolo Santiago.

Isto de arelar a compostela é cousa moi de europeos, e sobre todo de franceses. Eu, na miña modestia, tiven ocasión de comprobalo na Borgoña, concretamente en Vézelav, onde hai unha porta nos vellos muros que mira cara a Santiago, e tódolos veciños e mailos visitantes séntense misteriosamente chamados a cruzala un día para, un pé diante do outro, percorrer centos de leguas ata chegaren ó "Mont Joie".

O certo é que o Salvador, ou quen queira que fale por el nas páxinas que seguen, atopou un feixe de papeis nunha vella pousada da Algalia e que, polo que se deduce, tan só se limitou a transcribilas e poñelas en harmonioso e poético galego, xa que o francés non chegara a tanto na súa estadía entre nós, prolongada, unha vez cumprida a demanda do seu párroco, grazas á hospitalidade que Compostela sempre amosou cara a aqueles dispostos a servir de abelenciosos guías das súas xoias.

Créame o lector se lle digo que eu non sei o porqué deste limiar que estou, con todo, a escribir. O libro que segue, Os misterios de Monsieur D'Allier, xa o ten de seu, e nel explícase a orixe das oito narracións que o compoñen, así como algúns datos sobre o seu autor, o hóspede francés dunha xenerosa patrona, a Edgarda. Aceptei a encomenda por puro espírito evanxélico, lembrándome das vodas de Caná, nas que a tódolos comensais lles sorprendeu que o viño bo fose servido detrás do cativo.

A min gústanme moito as cidades. E non digamos Compostela. As máis fachendosas teñen de todo. Incluso literatura. E nós non andamos faltos dela, en parte grazas, xustamente, ó Salvador García-Bodaño, que non tivo a sorte de nacer aquí, como tampouco a tiven eu, pero que é un dos fundadores da modernidade literaria compostelana.

Hai anos, apareceu un libro de poemas inesquecible: Tempo de Compostela. O seu autor; o noso amigo, segue polos mesmos vieiros. Agora non fai versos, pero a escrita destes Misterios de Monsieur d'Allier é a dun poeta. Por iso sobéxanlle (e sobranceanlle) as verbas. Precisa de moitas menos que o resto dos mortais, e as poucas que escolle son eminentes, razón de máis para que remate axiña este limiar ocioso. Segue, sen embargo, a tratar o seu mesmo tema, o gran tema, quizais, de toda a literatura: o tempo

                                       Compostela é unha rúa longa na memoria
                                            onde vagan os nomes e as horas
                                            que cada quen recorda...

                                       Tempo de eternidade nas sombras case vougas
                                            a caír polos días e as cousas
                                            maino como unha choiva.

É curioso, pero case que tódolos poetas apercíbense aquí deste tempo distinto de Compostela. Un tempo que se degoa pola inmobilidade. Ben o salientaba Dedalus: "Non sei, mais semella que eu sinto, andando por estas rúas, algo que camiña cara o non ser. ¿Que soño é o que envolve estas pedras?". E outro camiñante compostelán, o gran don Ramón "de las barbas de chivo", puxo por escrito unha percepción semellante, a daquelo que os ingleses chaman timelessness, que é connatural a este Santiago "inmovilizado en el éxtasis de los peregrinos" onde "la cadena de los siglos tuvo en sus ecos la misma resonancia. Allí las horas son una misma hora eternamente repetida bajo el cielo lluvioso".

Non sei se Jacques d'Allier, o peregrino por encargo doutro home, que rematou os seus días botándose ó mar dende os riscos de Fisterra, chegou a ler no Derby La lámpara maravillosa de don Ramón del Valle-Inclán, mais non lle habería ser lectura de pouco proveito, como tamén a ti, o meu paciente lector, pois a marabilla e o tempo son os meirandes achádegos deste o seu manuscrito atopado en Compostela por Salvador García-Bodaño ou por alguén que fala por el.

                                                                                                                                        Darío Villanueva
                                                                                        (In Limiar a Os misterios de monsieur D’Allier, 1994)