Sobre a beleza perdurable

María do Carme Kruckemberg

Poemas sen resposta

Espiral Maior, 1999

A traxectoria literaria de María do Carme Kruckenberg demostra dous feitos incuestionables: primeiro, a nosa non é unha poeta vacacional, mais vocacional; segundo, a fidelidade á arte poética é unha constante vital que enxalza a súa obra de maneira determinante e a sitúa nun lugar cimeiro no panorama das letras do noso país. Non se trata dunha cuestión banal. Podemos comprobalo repasando, sumariamente, a súa producción. Resulta asombroso constatar que desde o seu primeiro libro en galego, Cantigas do vento (1956), ata o que agora comentamos, Poemas sen resposta (1999), transcorreron corenta e tres anos de dedicación profunda á arte de compor versos, sumando unha cantidade nada depreciable de poemarios que enriquecen dun modo notable a súa cosmovisión artística. Ese fervor pola poesía merece, sen dúbida, o noso recoñecemento e a nosa admiración.
O volume que agora analizamos divídese en tres seccións. A primeira, intitulada "Tempo derrubado", rexistra once poemas sentimentais, onde predomina o desacougo ante o amor que se esvae, unha melancolía que traspasa de imaxes os recantos dos versos, un acedo itinerario do corazón:

Non teño lonxanía

onde pousar os desexos.

Tres muros, unha fiestra cega e unha porta pechada                                                                                                    

por toda paisaxe.

Aquí ternos o escenario da dor da poeta, a casa da saudade que se filtra en metáforas de grande eficacia, como a que acabamos de ler, pois o desexo busca a distancia para depositarse a descansar, como a vehemencia a delgada simplicidade da distancia para cesar, aínda que sexa dun modo esporádico. Máis adiante a poetisa diranos, chea de desasosego.

Nada che importe unha mágoa.

Loita namentres te deixen esgrimir o vento,                                                                                                                

e xoga un intre coa paz da navalla.

Efectivamente, o peito da artista transita polo gume da navalla, entre a desesperación e o sereno padecer do desamor, mais doutros sentires que se van incrustando na materia poética de modo inmisericorde.

A segunda parte do poemario, "Nomes no recordo", recolle doce pezas dedicadas a diversas persoas e poetas que a nosa autora homenaxea dun modo emotivo, aínda que o primeiro proclame:

Non se deben arrastrar as emocións                                                                                                                          

ata a tiña que conleve o desamparo.

Un dos máis fermosos poemas do libro é o dedicado a Laxeiro, onde podemos ler esta definición exacta e misteriosa do quefacer pictórico:

As luces máis as sombras alongadas                                                                                                                        

van morrendo indecisas na nostalxia.

Finalmente, a terceira sección, que leva por título "Epigramas", acolle cincuenta e dúas pequenas composicións poéticas de enorme profundidade conceptual e filosófica. A nosa autora demostra un espirito analítico sutil, penetrante, articulador dun discurs fortemente racional con excursos líricos que o enriquecen e complican, simultaneamente. Poderiamos resumir o contido desta parte con todo o que subxace no poemario nestes versos epigramáticos:

O amor é un oficio fráxil                                                                                                                                              

e constante.

Sen faltar tampouco o aserto intelixente derivado dun reputado creador de epigramas, como o irlandés que a autora nomea e a paráfrase incisiva:

Dicía Oscar Wilde                                                                                                                                                     

que un bico "pode causar a ruína                                                                                                                               

de toda unha existencia"...                                                                                                                                             

Un milleiro deles                                                                                                                                               

pulveriza o corazón ata o límite.

Libro, pois, rico en dimensión poética, en reflexión sobre o fráxil oficio de escribir, aquel que suscita as emocións e que as cristaliza en palabra de beleza eternamente perdurable.