SAROU

Unha das reseñas de prensa que levan aparecido sobre esta novela, Sarou , levaba por título UN DÍA NEGRO; coido que non é un mal título para os acontecementos que se narran nela, e non tería sido un mal título para a novela mesma. En efecto, vintecatro horas ou pouco máis na vida de catro personaxes víctimas do seu destino ou víctimas deles mesmos, que no fondo non sei se será a mesma cousa. Serie negra, pois, sete anos despóis dos meus libros de relatos Os ollos da noite e Crónica de Sucesos, que foran adicados a este xénero e que tamén foron presentados, no seu día, eiquí en Ourense, na compaña de moitos dos presentes. ¿ Por que voltar á serie negra agora?, ou se preferides unha pregunta máis retórica ¿ Que fai un negro coma ti nun sitio coma este ? A resposta non é doada, pois entre outras cousas, nin un é negro nin guionista cinematográfico obrigado a recuncar no xa sabido por mor do suceso de taquilla. Acaso vala coma coartada aquel vello postulado das novelas policiais: o asasino sempre retorna ó lugar do crime. E posto que retornamos, lembremos a primeira estadía. Un chegou á narrativa negra, ó relato criminal procedente de outros territorios, da verde chuvia da poesía e das paisaxes. Do poema ó relato. Da poesía á prosa. Pero non cambiando de terreo de calquera xeito, senón mudando a forma do poema ó relato, un tránsito natural, se queredes, xa que tanto relato como poema comparten na súa brevidade respectiva "a tensión, o ritmo, o pulso interno, esa liberdade fatal que non admite alteración ningunha sen que iso supoña unha perda irreparable", en verbas de Julio Cortázar, un paso natural,por tanto, nas formas e na temática. Os precedentes de Sarou, os meus libros de relatos Os ollos da noite (1990) e Crónica de sucesos ( 1991) foron presentados como libros de serie negra ou literatura neo-policial nun sentido aberto, non limitativo, fronteirizo coa máis pura narrativa realista, e nese mesmo espacio se mantén Sarou: policía pero non detectives, crimes sen misterio, mortes matadas por amor, por cobiza ou por ansia de poder; relatos tan irreais como a vida mesma nos que só os criminais probes purgan condea, mentres que os criminais ricos saen despois de depositar, no pior dos casos, unha boa fianza. ¿Algo que vos soe coñecido? Será porque, se cadra, estes relatos están máis perto da realidade (o título de Crónica non é casualidade) do que a primeira vista semella, están máis alonxados da estética de Hollywood que das nosas paisaxes máis cotiás e familiares, máis perto de "A esmorga" de Blanco-Amor que, acontecía e segue a acontecer aínda nestas mesmas rúas que nos acollen, que das divagacións especulativas e dos xogos de culpabilidadeinocencia da pusilánime señora Agatha Cristhie. Xa é sabido -foi o meu tocaio Raymond Chandier quen o dixo- que Dashiell Hammet tirou os cadáveres dos salóns e devolvéunos ás canellas, voltóullos ós personaxes reais que mataban por un motivo concreto e non pola necesidade de deixar un bonito cadáver. Un, á súa maneira, non fixo mais que tentar seguir este sabio consello técnico.

No tocante á forma, Sarou, aínda que novela, participa moito da técnica, da velocidade, da exactitude, do ritmo do relato. Os persoaxes corren unha carreira contra o tempo, ou contra da morte, que teñen perdida de antemán, e o lector sábeo. Seguramente os personaxes tamén. Percorren as páxinas da novela coma se estivesen subidos nun automóbil que transita á beira dun precipicio, as rodas perden contacto co asfalto reiteradamente, pero eles miran ó outro lado, aumentan o volume da música no radio casete e apretan o acelerador. Tiña que pasar e pasou. Neste país, se cadra, somos todos fatalistas, e así, ó final, pasa o que pasa. O que tiña que pasar, porque o que está para un nunca o leva o demo. O epílogo veu despóis, ese mércores vintedous de xaneiro, en que dúas mulleres novas, pero sen residuo ningún de inocencia, se albiscan por unha firgoa, deixan entran unha raiola de sol, abren unha porta á vida na negrura que secedeu a ese luns de choiva e morte. Porque seguramente, un como Blas, foi perdendo ilusión no decurso dos anos e das traxedias, pero aínda é quen de manter a esperanza, pois a esperanza , seguramente, é unha flor ventureira ou unha herba brava que abrolla mesmo no medio do lixo. E coido que Sarou non fala de outra cousa senón de lixo e de esperanza.