Arturo Perez Reverte: “ Les hablaba de esas iniciativas culturales privadas, o casi, que algunos francotiradores libran todavía en este país condenado al analfabetismo y a la desmemoria como Rafael Lema que persigue libros, corsarios y naufragios en la Costa de la muerte…a nadie medianamente lucido se le escapa que , con nuestra infame clase política como garante de la cosa, esa guerra está más perdida que la batalla de Ayacucho. Pero es justo reconocer que eso les confiere grandeza en los combates finales, a las iniciativas de quienes no se resignan y forman el último cuadro, o con una cantimplora y un rifle suben a un tejado o se echan al monte, o en el mismo paredón escupen a los del piquete, gritándoles “viva el perder” en la puta cara”. Francotiradores Culturales. El Semanal. 17-6-2001.
Manuel Rivas . 1998 : “ Flores Negras é unha novela difícil de escribir, pro fácil de ler, resaltando o carácter contemporáneo da historia, e o ben que reflexa a velocidade coa que se vive actualmente, onde vemos o mundo como unha sucesión de flashes… e ese personase de Eva , ser fraxil, atormentado, que trasmite tenrura dentro dunha historia atormentada e dura. Unha novela que engancha desde a primeira liña, e dura esa sensación moito despois de pechala . É coma unha dose forte dunha droga boa que libera e non encadea , é unha novela moi deste tempo, que se caracteriza fundamentalmente pola velocidade”.
Carlos Gonzalez: “ Flores Negras magnífica e inusual novela, que serve para dar a coñecer o xeito de vivir e escibir das novas xeracións e achega ó público outras formas de literatura”.
Faro de Vigo. 1998 : Flores Negras. “ mediante unha escritura que emprega alternadamente os recursos narrativos e líricos das letras das cancións de rock, e cun recoñecemento de primeira man sobre o mundo dos traficantes de droga e mais da mocidade das pequenas vilas galegas Rafael Lema contanos unha historia que vén podería ser autentica: a de Eva, unha rapaza que da Suiza dos seus pais emigrantes vén pasar a adolescencia , a mais brava das etapas da vida, na Costa da Morte. Obra dura, firme, redonda e renovadora”.
La Voz de Galicia . 1998 “ Flores Negras, novela cruda y realista, en la cara salvaje de la vida aunque con pequeños toques de poesia, el mundo de las drogas desde una perspectiva personal, desde dentro de un alma atormentada , novela que huye de tópicos”.
Xulio L. Valcarcel. El Ideal Gallego. 1998. “ Flores Negras é unha sorpredente novela de R.L. sobre o mundo marxinal da Costa da Morte, unha ópera prima que eleva o máxime nivel as letras desa comarca que etén no seu autor a un dos claros expoñentes , a que xa coñeciamos ben pola sua poderosa , firme obra poética. O mellor que se pode dicir a un novelista é que os seus personases teñen alento de vida, son cribles e o lector entra neles e eles no lector”.
QUE LEER: “FN de RL, una historiaque podría ser autentica, en la que el autor nos va describiendo las ilusiones vitales de su protagonista, que terminan estancándose en un final trágico y desesperanzado”.
CLIJ : “en FN , el nuevo costumbrismo juvenil de fin de siglo, la generación del 98 , toma además algunos elementos propios de la sociedad gallega: el deterioro de la cultura rural, la familias desarraigadas por la emigración, los jóvenes al cuidado de los ancianos, el contrabando y el narcotráfico… la novela tiene fundamentalmente una narradora, la joven yonqui Eva, aunque en algunos capítulos cambia el punto de vista narrativo que pasa a otro personaje, o a la tercera persona; y a través de su voz y de las experncias que nos relata, inmediatas o retrospectivas, nos adentra en un angustioso circulo cerrado sin salida posible, en el que se entra buscando el respaldo del grupo que sustituye a la familia y que se va estrechando hasta agotar tod esperanza”.
Ramon Tasende. Vieiro. “Flores Negras. “ sorpredeume gratamente a velocidade que percibes na frase ó ler esta novela curta…os protagonistas empuxados por algo que lles falta, turran para diante , sempre con presa , sempre con presa. É a historia dunha parella xove que vai co turbo sempre posto no seu camiñar. Pero o autor desta novela curta conqueriu que a historia parea verosímil porque a linguaxe que usa parece a dun formula 1”.
Xulio L. Valcarcel: “ En Capitan Araña, o autor recupera esas historias de aventuras e de mar , ese mar de Stevenson. Gran coñecedor da nosa historia naval e da súa Costa da Morte adentrámonos nunha novela que recupera o gusto por contar e explora esa literatura de mar que en Galicia ainda non ten”.
Xulio L. Valcarcel: “Sete Vagas é un gran libro de poemas a altura dos grandes da poesia europea, de gran alento lírico, denso , torrencial, de vertixe e romanticismo”.
Claude le Bigot: “ na súa poesia existe unha melancolía do paraíso perdido, melancolia que non so se circunscribe ao sentimento persoal senon que se traduce o mesmo tempo nunha procura profunda da identidade tanto individual como colectiva”
Rafa Villar: “ unha poesía na que o mar é o elemento capital…o mar descríbese desde dentro e non desde a visión en terra firme… con fondas reminiscencias de Manuel Antonio”.
Miguel Anxo Fernan Vello: “ na sua poesia … o mar como realidade vivida, como lugar do ser natural e como experiencia modular entre a épica e a ética. O paraíso perdido do mar actúa na poesía de Rafael Lema como un motor emocional de alta intensidade e despréganse nese contexto sentimental diversos planos visuais que fan do poema un lugar vivo e activo”