Centro de Documentación da AELG
Mirar nos ollos da infancia
25 de novembro de 2005
Isaac Lourido
Autores/as relacionados/as:
Fonte: Vieiros Dixital
Mirar nos ollos da infancia

[25/11/2005 20:15] por Isaac Lourido

O lago das garzas azuis
Alfonso Pexegueiro
Xerais, Vigo, 2005. 103 páxs., 9 €

O 15 de decembro de 2004 Alfonso Pexegueiro lía por primeira vez en público a versión galega da obra case de culto que fora El lago de las garzas azules (Barcelona, Lumen, 1994). A extraordinaria acollida que o libro causou entre os alunos do CPI Julia Malvar Becerra, de Ribadumia, o ollar inquedo e curioso das crianzas, as súas ansias por saber, por preguntar, por non conformarse, unha vez lido-contado-recitado o texto, foi o revulsivo que animou a Pexegueiro a levar adiante a publicación que apresenta Xerais. Nun xeneroso e merecido esforzo, acompañan ao propio texto literario o prólogo daquela primeira edición en español, extractos de novas xornalísticas que aluden dun xeito ou outro á opresión que sofre a infancia en todo o mundo e artigos que reseñan a primeira aparición desta obra que contou co apoio de UNICEF.


 

Seguindo o apuntado no cuarto do lado pola miña compañeira Montse Pena , tradicionalmente a literatura infanto-xuvenil abalou entre a pretensión de alcanzar a calidade literaria (termo esvaradío pola súa dimensión social convencional) e a capacidade dos escritores para atender con acerto ás necesidades, ás expectativas e ás inquedanzas dos leitores. Pexegueiro aposta por non renunciar ao seu persoal proxecto literario e constrúe un fermosísimo Conto-Poema que reivindica a infancia como o espazo e o tempo no que residen a liberdade, os soños e as ilusións. E denuncia o evidente: esta dimensión fica condenada á desaparición se se inscribe nun contexto social dominado polos intereses materiais e de mercado. Contodo, repite Pexegueiro en lugares diversos da súa traxectoria literaria: "A idade infantil desaparece, a infancia permanece sempre".

Cunha sinxela alegoría, constituída, entre outros, polos símbolos do Lago (o territorio do exilio no que a infancia se refuxia), os Reiseñores Brancos que voan até o Lago (as vítimas da inxustiza que esgrimen a inocencia contra o mundo) e os Cazadores de Reiseñores Brancos (o poder, a cobiza, o capital, a infamia), alicérzase unha chamada solidaria e limpa contra a maior das barbaries e os seus cómplices "contan que eran nenos nacidos /para morrer antes de tempo, /nenos adicados ao roubo, /aínda non nacidos /e á delincuencia, /que (din ) ían para matar o home, /ai!, todo tan confundido! //para matar a fame puxéranse a cantar pola noite e matáronos."

O lago das garzas azuis é un espello no que o autor debuxa e redescobre o tesouro roubado mais perennemente recuperado. Pexegueiro mira aos ollos das crianzas e ofrécelles a modo de pequenas fábulas entrenzadas un relato poético que é tamén unha narración, un soño, unha canción. Nunca se menosprezan a capacidade intelectual e a sensibilidade dos leitores (e dos ouvintes: ou xa non se len os libros en voz alta?). Téntase chegar á súa conciencia pola banda da imaxinación, espertando os resortes que a vida cotiá vai adormecendo nunca inocentemente, deseñando unha viaxe sedenta de liberdade e vida, a través da maxia do aparentemente afastado. Un mundo alleo: é o noso.

Ao vigor ético do libro cómpre sumar a súa intensidade estética. Poesía para os pequenos enormes leitores. Narracións líricas coa beleza do sinxelo e a profundidade das cousas que importan. Que ninguén perda o fío, que ninguén deixe de pensar, que cada un se sinta todos. "Conto de Europa, Nenos de África" é o subtítulo. Brasil, Somalia, Chad, Etiopía, Níxer, as comunidades desposuídas da terra, Manila, Nicaragua, El Raval, Gaza, Afganistán, Columbine. Nacer no cárcere. Calquera casa, calquera bairro.Tolouse. Clichy-sous-Bois. Todas as crianzas do mundo voando sobre un valado de espiñas doutro tempo. Son as garzas que volven. Imparábeis.