Coñecín ó primeiro bravú no caluroso verán de 1990, comezando a década. Fora tan caluroso que chegou ó Diario 16 de Galicia, o xornal onde eu o ía entrevistar, co peito ardento. Era Xurxo Souto. E viña a un xornal tan bravú que Pérez Varela decidiu castralo para que non seguise fodendo. Desde entón, o bravú é coma unha inmensa neboa gorda que se estende moito máis alá de Galicia, esa, disque, terra única. Para min o bravú é todo e nada o que é o mesmo que dicir ningunha e todas as cousas. O bravú é unha sensibilidade. Un nervio que atravesa a espiña dorsal da Galicia irredenta. Son bravús as vacas de Jaureguizar asomando os cornos pola ventá da casa campesiña para ver a CNN sen entender unha palabra porque emiten en inglés. Tamén o son as rapasas e os rapases do Morraso, que é seseante, teatreiro, futuro e barricada de esparto. A nosa ingoa nacional.
Pero o asunto vai moito máis aló. O bravú é unha cousa, un aquel e, como dixen, un nervio. E, sobre todo, unha alternativa. Que non pasa por Abel Caballero, por certo. Son bravús, non o dubidedes, os pelos de punta da punta do evidencialismo de Cid Cabido, que sempre fala coa boca chea de ferros. Como hai que falar. Como o son os esfarelados zapatos dos zapatistas, a espiral de futuro do subcomandante Marcos e Latinoamérica enteira. Porque o bravú, ese aturuxo de novo milenio, é inter-oceánico e transfronteirizo.
Entre os que teñen raigame están Nacho, Michel, Fran e Xosé Ramón, bravús de balón e corazón, por enriba dos que pensan que todo debe reducirse ó futbol de praias e a un viguismo de fontaneiro miope ó que lle acaban de pisar os lentes.
Por suposto, ninguén podería perdoarme se entre os bravús non citase a Lidia Senra, do Sindicato Labrego Galego, que cabalga os seus tractores cruzándoos nas estradas para que a cota do leite non se etiquete tipo cafe au lait.
¿E que dicir dos saharuis da Frente Polisario, vintetantos anos de resistencia bravú en campamentos de refuxiados? Eles, os que tódolos anos nos mandan as súas cativas e cativos para coñeceren o noso mar, fisterrán. Cousa parella acontece cos meus amigos de Cymdeithas Yr Iaith Gymraeg, auténticos dragóns da lingua galesa, lingua de lume coma a nosa, o galego, a máis elegante do cosmos, por iso son bravús os que a falan a peito descuberto. Ou os que a revolucionan, como fixo Lois Pereiro, amigo.
O bravú, como vedes, esténdese como un nervio ecuménico co que os galegos imos conquistar o mundo. Bravú é a primeira multinacional galega. De manufactura propia e proxección intergaláctica. Ben o dicía Xurxo Souto: vivimos no cu do mundo pero temos forza abonda para tronzar o universo. Como o están a facer ese batallón de mulleres poetas que, co útero enriba da mesa, nos ensinan a todos que o mundo no era tan masculino como pensabamos. Ou esoutras mulleres, mulleres mulemba, que de mañá chegan na lancha de Cangas para facer tortillas para os obreiros, todo o santo día.
Non quixera esquecerme do meu amigo Cibrán Silleiro, bravú onde os haxa, adicto ó futbolín, que traballa recollendo o lixo dos contenedores, demostrándolle ó alcalde que cando non hai diálogo hai folga. El si que é bravú. El é deses que non hai sábado que perdoe laconada e domingo que perdoe cocido, sen esquecerse da tetilla con marmelo para a sobremesa. ¿E que me dicides da historia de Josiño, o siareiro galego que recibiu unha malleira cando o seu vello descubriu que vendera a cubertería de prata para mercar unha gaita e máis unha guitarra eléctrica que agacha no cortello dos porcos?
É o espírito de Alexandre de Fisterra, que nos alenta. Hai que ter carraxe. E nervio. Como os bravos que cortaron o L do seto dos xardíns da Coruña para facer cumprir a legalidade e aínda por riba foron detidos. Xa o dixo Claudio Rodríguez Fer: A Coruña unha cona, La Coruña una coña.
Bravú de bravús é Josito Pereiro, radio-oceánico que fai unha revista que lle randea o aquel, como diría Anxo Angueira. Ou Mónica Góñez, que ve o Xabarín Club. E Otero, que está a galeguizar Valencia. E por suposto, por suposto, Xosé Antón, que co seu esforzo bravú está traballando a prol do pobo waslala en Nicaragua. Diolo bendiga, que eu son ateo.
Galicia treme co bravú: treme cos tolos que aínda defenden o ensino público; treme cos apaixonados que defenden a Ría de Pontevedra; treme co rock bravú, que atrona desde as calexas das cidades e os palleiros das aldeas; treme coa literatura bravú, co nervio bravú. E incluso treme coas xentes de Sarria e Becerreá que xa non son só o centro senón que agora son tamén o epicentro do mundo.
O bravú, un sentimento histórico co que a nosa xeración, a Xeración Bravú, fará estoupar o mundo. ¿Por que acaso non foron bravús o Piloto e o Foucellas? ¿Acaso non o foron Pepa a Loba e María Soliño? Como agora o son os traballadores de Álvarez e o inmigrante africano apaleado pola Policía Municipal desta cidade. Como o é Manu Chao, que está toliño por vivir aquí logo de percorrer heroicamente Francia, Xapón, o Caribe e a Selva Colombiana.
Se no mundo hai nervio bravú, ese é o noso. O dos nosos mariñeiros: os das campañas boniteiras e os dos que pescan no banco canario-saharaui –ilegalmente usurpado por Marrocos ós seus lexítimos propietarios–. O de Xenaro, camioneiro de noso, que se ve obrigado a levar a Carrara o granito do Porriño e a Holanda as latas baleiras de Carnau, para que nolas enchan de Unión Europea homologada.
Bravo polos bravús. Bravo polo alcalde de Cangas, disposto a construír país aínda que para iso teña que derrubar chalés ilegais. Bravo por Santiago Pemán, que di que nunca chove sobre mollado. Bravo polos pataqueiros da Limia, que deberían propoñerlle a Mercedes Peón e ós Diplomáticos de Monte Alto que lles compoñan unha canción titulada A pataca cacofónica. Bravo polo meu sobriño David, que de momento fala castelán porque sabe que é a lingua das matemáticas aínda que xa lle fala galego ó Xes, a súa cadela, porque é consciente de que os cans desta terra non entenden outra lingua. E porque Xes, a cadela, sabe que o neno pertence á Xeración Xabarín, que será revolta, futuro e conciencia crítica do país.
O bravú, ese cosmopolitismo tan galego. Tan universal. Por iso son bravús os africanos Luandino Vieira e Mia Couto, por iso o son tamén os libros de Kenzaburo Oé e a poesía de Sandra Cisneros e Anne Sexton. Por iso o é a música de Carlos Vives e de Lokua Kanza. Os bestelleiros da Grova e as pandereteiras de Cantigas e Agarimos. Por iso o foi Rosalía de Castro, sen sabelo. Por iso o é o señor Paco, que tivo que vender a churrasquería para malvivir na Televisión de Galicia. Por iso na sombra dos bravús está Pipi Calzaslargas, toda unha demostración de rebeldía que deixou máis pegada na nosa xeración que o propio Mao Tsetung. E por iso, finalmente, éo miña nai, que me pariu. Só por iso.
Poetas, xornalistas, narradores, labregos, pintores, pensadores, parados, mariñeiros, atletas, vagabundos, músicos, futbolistas, místicos, teatreiros; galegas e galegos do mundo e do universo, somos unha forza única; sede bravús. A Xeración Bravú, un novo Banquete de Conxo para este país. Xa pode morrer tranquilo o derradeiro dos mohicanos porque está aquí a Xeración Bravú.
Deberían sabelo. Galicia será bravú ou non será.