0 RETORNO DA NOITE PREMATURA
Por Fidel Vidal
I
De tebras, silencio e escuridade está feita a cunca onde a semente de luz agroma e fructifica. Pois a luz só e posible desde as tebras, desde a profundidade da noite que pensa e que medita. Desde a lonxania. A noite prematura que acocha e adormece as criaturas mentres o fume é fusilado e as chamas regresan centro do universo. E aquelo que semella asasinato é semente de alerta e reflexión (p.l3):
Escurida,
tebra
asesiña de pálpebras
preñadas de luz.
Sempre hai unha fonte na reserva, que bota auqa/ por si ascaso. Unha fonte que, ainda seca, dela nace a sombra dos desterrados. Un pais de exilio que xurde da loita aceda dunha historia retocada, e dos finados que volven á memoria como ferramentas da vida. Norte a resucitar morte, pois o berro está na gorxa afónica dos aforcados, o máis profundo, e o clarón nas azas dos morcegos, o que mais enchoupa. Bágoa de sal -que levedai ferve/ estoupa (p.37)- e sombras que asombran: Levo un saco valeiro/ onde habitan as bagoas/ i a semente.k .22)
II
Velaqui o lugar onde o reloxio detén o tempo e toma rumbo pola antiga derrota dos vellos navegantes. Ideas vigorosas e rebeldes, que se nutren da arxila verde e da paisaxe luminosa de grises e vermellos, onde aniñan a gaivota e o miñato. Son as altas marcas que nos orientan cara ás solainas de invernias esquecidas. Se sae para o regreso (p .14) :
E deixache a chave posta,
canto tempo hai ¡ouh compañeiro!
que saíche
pola sétima porta
de Santiago.
Condenadas o silencio e á noite as nosas voces, roncas pola paixón enxordecedora de non calar -Tempos das augas/' que hai noite de fouciños-(p.62), son os nosos Pillos, -fronte ferida de auga fresca, que están a demandar por outros Pillos. Por outras falas: Pedin conversas/ coa nube/ co vento / e un pouco de alento/ para a süa pelvis./ -Sobe/ sobe/ que non talo con conceutos-/ Respostoulle un morto/ camiño dos areales(p.48). Esta terra de pais e de avós -con dores de parto- e unha terra de fillos porque é terra de nais e xineceos (pp.52-53):
Escoitade a fror:
os xineceos estouran
nesta sede mariñeira.
[...]
I espertan as espigas
nos ventres verticais
de amapoulas breves.
III
Desde as verbas sen eco, desde os oolos abertos e espantados, desde a cinza, o nosc alento está de cotio a reclamar ese filio que nos mire de frente e nos alerte:
Pídolle o vento e a estrela:/ un neno,/ feito de luz de de barro(p.24). Ese neno que demande a viaxe de retorno, a viaxe á -Fertilidade do amnios primitivo, ó comezo inesquencible da guerra cotidiana e emerxente en busca dun cantar que se repita. A vida, como a morte, e recurrente. È loita ou non é nada: Os úteros infantiles/ ben auixeran concebir,/ acoller/ as sementes dos vencidos/ e iñorados/ e parir./ Só parir/ supervivencias. .15)
Tornar lugar do que nunca saímos, ese é o tema: "Materia galega en suma", en palabras no prólogo de Manuel
Haría, materia que pecha unhas "metáforas audaces e distorsionadas, culo vencello -máis máxico que tóxico- se logra a través das emociós, estadeadas nas inteleciós xa que, sin conocemento, non hai amor." E e verdade: sen amor non hai coAecemento. Nas vendimas/ do teu mosto/ afógame,/ i ebrio hei cair! polos camiños do retorno.tp.33)
IV
Os fillos sempre voleen. Porque se sae para volver. E se non, será sinal de que ainda andamos na diáspora perdidos. Só ase, na busca da estrela, mesmo desnortados, ou por veeiros debuxados con riscos de cubismo surreal -Nome calado,/ aforcado/ pola corda dun violín mudo.kp.50)
//Unha gramola! elíptica! ganquea/ polo seu eixo/ escéntrico kp.54)-, poderemos dar coa melodía axeitada, co acorde xusto que lle devolva o canto a poesia, as azas ó voo e o mofo ás catedrales:
Non/ non quero escrebir/ non me busquedes! no mofo das catedrales p.65), di o poeta. Mais é precisamente aí, no granito das nosas pedras, onde radica a materia prima e o punto de encontro de todos nós. Ese é o sextante do filio que o converte en eterno pasaxeiro: entón o regreso -co vello roncón atlántico escorado de brumas mariñanas e outonais de fondo-, devén agónica emerxencia. E esperanza (p .41) :
Fumos noite
so silencio,
compañeira.
Somos ialba
nutricia,
companeiros.
F. V./ Santa Maria de Vigo, Cambre. Primavera de 1997.