SOBRE "MAR DA FIN DA TERRA

<0 espírito é intrinsecamente puro. Quen poida rexer o espíríto en calma, maíno, desvencellado das cousas, ese atínxírá Sanadhi: a contemplación da Realídade>. Estas son palabras tomadas dunha "Sutra de Huí Neng" que o poeta Eduardo Moreiras (o compañeiro de Luz Pozo Garza) pon no remate do seu libro "Follas de vagar". Penso eu que son palabras para meditar e palabras que veñen ben a propósito da poesía de Cesareo Sanchez, xa que hai un claro espiritualismo de tipo oriental na obra xeral deste autor e principalmente nesta que agora comentamos ("Mar da fin da terra" )

A poesía chinesa e xamonesa teñen algo a ver coa de Cesãreo. Xa no propio debuxo da escritura daqueles pobos, como na súa pintura, os escrebentes vense impelidos a trazos incisivos, de gran simplicidade e de gran trascendencía a un tempo, con movementos que conlevan certa premedítaclón, contención e sobriedade. Por ínfluancia da China o polas características xeraís xeogrãficas, psiquicas, etc., o Xapón prefire, na poesía e en case todo, a brevidade,a miniatura, a minuelosidade, a concentración. As súas estrofas máís usadas son a tanka ("curta"), de cinco versos e a hai-kai ("mãis curta"), de só tres versos. E o Cesáreo, en realidade, escribe tankas e  hal-kaís das súas, en galego. Os famosos "samurais" do Xapón tiñan como emblema a flor da cerdaíra ou cereixaíra, beleza intensa e eféaera como a vida ideal do samurai, devotamente entregada ao servicio dan nobre e disposta á inmolación, au sacrificio, á propia desaparición. Vida breve, nobre e intensa. Os emblemas de Cesáreo neste libra son tamán elementos leves, que se diluen facilmente: nubes no azul, ondas de auga, sopros de vento, petalas de flor, gaívotas a pasar...E igual que un samurai tamén está disposto a entregarse e morrer:

Saio a ti para te ver
onde a tarde
reventa de ondas
e incita a non ser.

As propias palabras son como pétalas ou come a beleza breve do solpor:

O sol mínucíosmente doura
os meus ollos. No atardecer,
caen as minas palavras
cai o atardecer coas miñas palavras

Na hai-kai de máis arriba "ver" e "ser" en final de verso riman, e hai unha leve musicalidade, un lixeiro ritmo. Na do sol no atardecer é máis dificil de atopar musicalidade e ritmo. A necesidade de establecer encabalgamento entre "No atardecer" con  "caen as miñas palabras" evoca, debuxa na mente a caida á que se refiere o texto, pola suspensión, o truncamento sintactico de verso a verso. 0 que se ban corta seque::ado se Ha non  deste tipo ouvido ou suxerir a través non pret métr senón  de igualdades   caiquera o mística s ben frio, como sen paixón, reflexión libre sobre as condensai, i0n ou de aliteración tifício fénico,  pensar, a unha eGusas, a unha Quizaís estamos ante unha poesía moi apta para ser traducida,
sen exceso cultades, a calquera idioma, ao non ter apenas ataduras iras e de rima, salvo en certos momentos- Trátase
dunha poesi  moi pouco frecuente entre nós: unha caste de filo obrigan a ler relendo, repensando, aprofundando- E cunha especial apagarse dos dias, dos pasos (pasos de meses cos seus nomes maiúsculos), pasos dos ventos, das nubes, das gaivotas,  pasos do propio ser humano pala praia cara à noite, cara à fin, é algo que está sempre presente nestes versos.

Cando o ollo de Cesáreo contempla nubes, augas, solpores ao mesmo tempo nos está a falar do misterio da vida e da morte, rítmicas,  sofía poética do misterio do universo, un tecer de textos que elancolia pairando sempre, cunha pregunta fundamental sobre devir, sobre esmorecer> sobre a o morte- 0 crepuscular, o nos quere falar só d non da nube, da auga, do so!- 1 evidente que se a vida é perennidade, sucesión de pasos, de "efémeros" ir e vir como . un p concretas, son sUbolo dan devir, dun abal metáfora da vida envolta en neboas, en sospeltas de d Pois o ser humano aparece aqui como
de mar que son ondas -debalo conti--'UO, s ou morte, de da terra" '"'''""a a mente cara 4>-k,  somos"- As ondas aquí non fin- Mesmo o titulo Nar esa grave consideracián do remate da existencia. Pero o rema convértesa nunha demanda, nun intento de fixar, ao menos w:-' memo-ría, aquilo que se vviu, aquilo que foí contemplado con ollos de pescudador e insatisfeito preguntador ante os misteríos saudade, de suxerencias, de calado, nunha actitude un tanto búdica, estáL!ca, en xeito de ver as esencias, ráis que as cousas  unha filosofia chea enxordecido palpitar, sen reais A d ad (na pãx- 25) o mar máis que como movemento vese como inmobilidade:

Na tua imovilidade
es a tua propia luz
estas infinitamente
delimitas a existencia
tua e miña

0 ser contemplado e o ser contemplador fúndense, fanse unha soa cousa, unha "existencia tua e mila"- Seguramente 6 por ¡so, por atan de conseguir verdadeira sensación de confusión, de dade, polo que o autor non precisa comas nin puntos a maior pa lino ("a mar"- U marT, por "auga" ou "agua quen 6 ese -tu parece que é o mar, co que ala

No poema XXV vai polendo unha serie de referencias ou "tanka", pero non libre, inconcreta, etére. que i correr es
xeográfícos. Vivencias crepusculares, de empardecer:

Corme:
Asombrado volves
á concava noite, incesante volves
á eternidade

E, por exemplo, máís adiante temos:

Roncudo:
Amar amas con son. Aínda máis
ama o sol incendiando o horizonte
de marelos e malvas

E de paso obsérvese que tanto en palabras ("amarelos" e "malvas") como en simbolizaciõns, personíficaciôns, mística,
brevidads dos poemas... Hai coincidencia coa poesía juanramoníana. Con "Piedra y cielo" principalmente.

Non só non huí concreción xeografica senon que os tempos tampouco se delimitan. Pasado, porvir... ¿que importa?Todo (como visto por un deus) é presente. Por iso predomina o presente indicativo nos verbos e non hai case verbos que indiquen acción e hai moitos máis sustantivos que verbos, pois todo quere ser sustancia, esencia. todo o contrario do estro machadianoque queria "a palabra no tempo", comprometida co momento.

En certa maneira Cesáreo tamén coincide neste poemario co Uxio Navoneira de "Os Eidos", na concisión, brevidade de poema, mundo apartado do cotidiano, puro.

Ora ben, Sánchez vincúlase máís a un xeito espiritualista oriental. Pero tendo ben claro que haí no seu dícír unha especial, moi súa e moi galega saudade doce e tenra.

Cesáreo Sánchez
"Mar da fin da terra"
VIA LACTEA
Santiago, 1987