Disque
ando algo torta ou revolta, mais sei que degustas as cativas
tortas de auga, frouma, ovo, castañas e unha pinga da almofada
coa que peneirar unha nana de berces de pedra e penicos de fadas.
Ai nena, ¡que dis!, a vella palabra non corta nin traba, remexe
os xaropes debaixo das saias. ¿Pero como?, ¡tanta cousa por un
balde de auga!. Por un balde de auga, que non auga de balde, que
aínda que vale non vale nada. Escoita a fervenza incolora,
insípida, transparente da táboa periódica, que non ten ciclos
lunáticos, selénicos, menorreicos, sebáceos, senón átomos de
hidróxeno, osíxeno, e un anaco de mágoa, cando choras meniña,
inundándome a alma.
Os meus meandros rexos con
murmurios te agasallan para que limpes neniña a túa cariña de
prata. ¡Que dis!, se só es conxunto de moléculas que en
ringleira se despraza. Non te cegues neniña nin con ollos nin
con latas, escoita o rosmar: "non volverás a mergullarte
dúas veces nas mesmas augas", díxomo Heráclito, ou ben,
auga que non has de beber, déixaa correr. ¡Heráclito!, ¡bah!,
e ese, ¿quen é?. Acouga meniña, disfruta o serán, entre
historias de chuvascos, nubes e humidades. Aconteceu algún día
mentres inventaba adolescencias con sandalias de maxia.
E o mundo naceu, aferrado a unha
idea, fun masa e marea coas que o percorrer, de transparencias e
mobilidades. En Mileto Tales determinou a esencia do universo en
min, básico elemento, feminina por esencia, derramada e aberta a
insinuacións, perfumes, xeadas, envases de encoros, estáticos
recipientes cos que trasladar parte da continencia do meu enorme
val, ata que Empédocles, teimudo, bifurcou os camiños. ¡Morreu
a raíña, vivan os novos emperadores!: Don aire, que ten moito
aire, dona auga, ¡presente!, dona terra e don lume: "logo
viu auga nun charco e de seguido mandou: Auga en charco, mata ó
lume, que o lume non queimou pao, o pao non bateu á ovella, a
ovella non comeu herba e a herba non me limpou o pico para ir
bonito á voda do tío Perico. E a auga dixo...Non". Arador
de terras, que aras a miña terra, ¿aras a terra ou a miña
terra aras?, non aro a túa terra, nin a terra aro, aro a terra
do tío Traxano. ¿O da columna Traxana?. Muíños de Mikonos ou
quizais o parque eólico de Estaca de Bares.
¿Parácheste a pensar algún día
en Aristóteles?, o ser ou o non ser, to be or not to be, as
cousas móvense a causa da súa propia natureza. A natureza da
auga móvena a caer, a do fume a ascender, arriba no aire. A auga
cae para alcanzar o seu fin, que é estar abaixo; o fume sube
para alcanzar o seu, que é estar arriba, tanto a auga coma o
fume actualizan as súas potencias. ¡Ai, (salaio fondo de cor
berilio, un escintileo no percorrido da corrente, agora, o
meandro que son eu, evádese nun rápido); pero a auga pode ser
vapor, senón que llo digan ós da revolución industrial.
Inundación, extensión sólida de vida, iceberg, xeometría nun
refresco, do conxelador. Agora o lupus e o agnus van beber,
¡pois que beban!, son xenerosa e ademais potable, convivan
víctimas e verdugos, para Verdugo Arcade, aínda que non me
gustan e adhírome a declaración Universal dos Dereitos Humanos,
por desgracia, repetidamente vulnerada. Pobre Aristóteles, que
se perdeu no non ser, sen saber, sen sospeitar, que gracias ós
estados teño varias formas, coma os tránsfugas, que se
inventaron por asociacións, observacións, disociacións, tal
vez, manipulacións, transformismo puro, la nuit de Alfredo
Landa, pero eu, quede claro: non son auga adulterada, de momento,
aínda que por desgracia existen compañeiras tristes,
anoréxicas, bulímicas, menopáusicas, espasmódicas, módicas,
de moda, de rebaixas, modestas, moderadas, menores, maiores,
chocas, da forxa, destiladas, xurisdiccionais, interiores,
medidas no século XIX coa forza dun canón, estipuladas en
douscentos metros dende a beira da costa, polo tanto, torturadas,
violadas, agredidas, constrinxidas, residuais, que non son as que
quedan nos pousos dos vasos, fecais, as fedentas, que teñen un
bucho de podremia e infeccións. Non todas somos boas, ¡que lle
imos facer!, espeto, espeto, fedorento, sae da cova cheo de
vento, a min me cheirou, a min me fedeu, as torrellas de Mambrú
quen as caghou que-as-co-ma, de castañas, para ficar en nada,
internacionais, subterráneas, continentais, do pozo do meu tío
Ghabino, que din que é de manancial do monte do Elefante, de
chuvia, de orballo ou rosada, que me gusta máis porque parece
que está pintada, salgada, doce, coma os teus ollos de gorrión,
neniña, carbonatada, para provocar o flato de azucre nos rapaces
larpeiros, tamén está a lei 29/1985, da auga, código regulador
de espacios volubles, por se nos desviamos do noso ser, por se
renegamos da esencia ou importunamos demasiado, límites
ortodoxos, categóricos, dous de agosto, pretende abolir as augas
privadas, resignadas a ser públicas, publicistas, cabreiroá,
pura auga, mineromedicinal, instituto Pasteur con constatación
probatoria contra xermes patóxenos, rexistro sanitario,
regulamentos, disposicións, actas, directivas comunitarias,
constitución, medio ambiente, recomendacións, dictames,
tratados internacionais, A Convención de Viena sobre o dereito
do mar, plurilaterais, bilaterais, a Onu, a comisión das augas,
que non é precisamente a rexente da organización das festas
patronais, as cuncas hidrográficas, o tribunal das augas de
Valencia, o libro do consulado do mar de Barcelona, os fenicios,
os romanos, as películas dos domingos de Xullo César:
"Cheguei, vin, vencín", ¡desenfunda rápido,
pistoleiro!, John Wayne, cruzando río Grande, o quero beber,
teño sede cada vez que os cabalos recobran as perdas de
líquidos na pía, as Burgas de Ourense, ¡terra da chispa,
afiadores e paraugueiros!, paraugas para a chuvia, a poalla, esa
é a auga que máis me gusta, porque lle dá un aspecto de cuncas
de pingas ó meu entorno, baixa a densidade das nubes, as
curmás, bicámonos e falamos das nosas cousas: que se
construíron unha ponte, que se mentres botaba a sesta
perturbouna un avión, que se lle provocou turbulencias por iso
de que non se fose de rosiñas, que se os rapaces se botaban de
cabeza dende a pontella, e rían, e facíanme cóxegas nas puntas
das dedas, e ficamos tranquilas, coma vellas amigas de infancia.
Ata Zenón non houbo moito
destacable, veña a encherse o camiño de escépticos tatexos,
non sabían nada, ¡que burros!, non sabían nin iso, porque se o
soubesen saberían algo, e con eles, o silencio, o aburrimento,
non se pode falar nin escribir, co que a min me gusta debuxar
peixiños, anghiachos, e migallas de pan... ¡Que triste as
épocas de represión!. Non, non me gustan os escépticos,
prefiro o meu dereito a dicir incongruencias, afundilas na
corrente, coma un coio facendo círculos concéntricos. Despois
os Epicúreos que tiñan un xeito ben raro de gozar, pasivamente,
resignándose dende ese pracer oco a que pasase a vida, coma unha
pinga de auga que esvara por un cristal ata que desaparece, pero
os estoicos aínda son peores, aguantan ata perecer, sen laiarse,
sen berrar, sen ofrecer resistencia, podo afogalos e sería
asasinato en primeiro grao, pero non, non me dedico a tales
mesteres, aínda que os pense, a non ser que sexa víctima dunha
provocación profunda. ¡Ah!, ¡pero que estou a dicir!, se
Zenón era un estoico, ¡ai, o vello Zenón!, tan impresionable,
coma a película dunha cámara fotográfica, e é que se decatou
da influenza das fases lunares nas mareas, a túa influenza de
mel sobre as nosas horas, que non son enchufes directos, senón
química cósmica e eterna. O meu tío mar, no que vou morrer,
non o digo eu, que de morrer nada de nada, ¡nin falar!, dio un
tal Xurso Manrique que estaba deprimido porque seica lle morrera
o pai, e aghora pola súa culpa dáselle a moitos por ir encher o
océano coas cinzas, e tamén ghalorchos, latas, pneumáticos,
cabos, un porco azul, afectado pola triquinose, galeóns de
ferruxe, alixos de droga, ghamelas de fame, a peor guerra de
todas, da que Marte, que ten dous satélites e tamén xeo, fuxiu
para aliarse cos peixes gordos, unha tal señora setentrional,
¿América?, que vai de pericas coa Otan a tomar caldeiradas de
marisco á saúde da Onu, mentres se rouban documentos segredos
cos que erguer metralletas de futuro, odio endóxeno e fobia, sen
dúbida armas travestidas polos homes, estivo de moda o ano
pasado. En Lisboa fixéronlle Exposición Universal, o pobre alí
metido nos expositores e nos acuarios, como se fose unha restra
de chourizos, a lucirse, despois de que o Instituto
Oceanográfico recoñecese que xa conseguiu cultivar ollomoles en
cativerio, a menos de trescentos metros de profundidade (cada vez
que o digo non deixo de abraiarme, abro a boca e escorrego por
unha fervenza curiosa) ¡cousas das épocas!, ¿onde estará a
Cnn para tomar unhas boas imaxes deste incrédulo estado?
Pasamos temporadas tranquilas, ben
limpas, aseadas, normalmente, só transcorrendo, ata que
Arquímedes dixo "Eureka", e comezaron os buscadores de
ouro a remexernos as tripas, peneirándonos os pousos. Dicían
que era febre amarela, ai non, perdón, non era malaria, típica
doutras climatoloxías, aínda recordo os desembarcos nocturnos
nos peiraos, os homes vencidos, humillados da guerra con Cuba e
América, estercados coma fardos, a penas un recadriño nos
xornais in illo témpore, para constatar o cataclismo. Tamén
lles caían os dentes, quizais un presíndrome Vietnam ó estilo
"século dezanove semirromántico". Érache a febre do
ouro, non, non, deixa ó meu amigo en paz, que vaia cara ó
Atlántico con todas as garantías e avais dos minerais e seres
que o habitan. En Oporto aínda lle dá un bo meneo ós caldos
propios e ós que chegan de Madeira, querido río Douro, así
comezaba a última carta que che enviei, ¿lembras?, agardo a
resposta. ¡Ah, non!, si que me falaches de augas estreitas, de
terras grises, de regadíos e secaños, si, si, é certo,
¡Xibraltar español! dicían os seguidores do Caudillo. Ai
Ceuta, ai Melilla, Cádiz fortaleza, foco de resistencia no
territorio comanche. ¡Aquí non entra nin Dios!, coma cans,
peor, repatriados, amoreados. Versión oficial: suicidio. ¿Qué
outro dereito ten a fame, a intolerancia, o cheiro a ébano nunha
Europa urbana, funcional, moderna, hipereuro, que non queixo para
pasar polo pan?, ah si, a fuxida, e se tes sorte unha patada no
cu para poder comer en lata, converterse nesa liña
imperceptible, escorregada de tódolos ollos, Harrison Ford, o
Fuxitivo, na súa versión light e máis comercial da palabra. E
as augas subvencionadas, transvases e teses de territorios e
moedas, ¡as Hoces do Duratón!. Estoume poñendo a ferver, non
sei se haberá un cambio climático que me afecte á bilirrubina,
¡ai!, e non me vale nin a aspirina, oh, oh, ojalá que llueva
café en el campo, oh, oh, oh... que llueva café, (mentres
imaxino unha cunca de cafeína volvo a coller velocidade e fuxo
do remanso provocado tras fervenza, de novo zigzagueo en
meandros). ¿Escóitasme Lúa?, ¿estás aí?. Si, si que estou,
e ben chea, o que pasa é que a nube tivo ganas de xogar ás
agochadas. Por uns intres pensei que estaba a falar co aire. Non,
non, estou impresionada polas historias, segue, por favor, xa che
queda pouco para chegares ó afluente e logho á ría. Si, xa
vexo que vou rematando este treito da viaxe, faremos logho o
transvasamento co fillo e despois no mar por canle natural ¡Ai
que tal es aughiña!. ¿Sabes, Lúa?, ás persoas moitas veces
tamén lles ferve o sangue, pero non é exactamente o sangue, é
a fricción química das rozaduras das células, bátense e
producen unha combustión, pero se non chegha a ser por min,
¡na!, son eu quen lles provoca flato, gases innominados,
latexos, desmaios, e tamén ós carecos, a sensación visual de
que están a botar fume pola cabeza, ¡que risa!, parece que van
estoupar. Cando morren solidifícanselle os xugos. Non lles
ocorre coma a San Xenaro, os fregueses venérano porque unha vez
ó ano se lle licua o sangue que teñen agochado nun sacro
recipiente, santo, apostólico, católico e romano.
Dime auga, ¿a ti, molestaríache,
é só un exemplo, que te chamase auga corrente?, o outro día
falei co río do esquezo e case me aniquila, sorte que por alí
pasou unha aguia que o tranquilizou, e esqueceuse. ¡Hai tantos
murmurios miña rola!, pero que eu sexa boa non significa que
sexa corrente, moitos confunden o touciño coa velocidade. A ver,
¿lembrareime dalgunha expresión?, antes tiña un catálogo
embaixo dunha pedriña do fondo, a esquerda, onde rexistraba
palabras que escoitaba polos arredores, a ver, ah, mira, luíña.
"Auga corrente, auga pasada, augha pasada non move muíño,
escribir na auga, iso si que me gusta, aínda que o asocien con
facer un traballo inútil, ¿é inútil escribir?, ¿ti sábelo
luíña?, facer auga, facerse a boca auga, ai, ai, ai, estou
lembrando un salmón que viña desovar corrente arriba, arriba,
arriba, e díxenlle ¿queres que che conte un conto?, había unha
vez un salmón salmón, corrente arriba, corrente arriba, e
colorín colorado, este conto está acabado, dar auga ó sedento,
non esquezas que a miña falta provoca deshidratación, ¡pobre
Mariíña!, no tempo da fame, nas idades curtas, diarrea
persistente, e o doutor, animal de sequeiro, impediulle tocar o
meu corpo, ela morría por beber, só un vasiño mamá, un só,
por favor, non, non, que o médico non deixa, e morría, e
morreu. Nin auga, na de na, non dar unha sede de auga, non gaña
a auga que bebe, pobretón, seghuro que che anda na economía
mergullada, esa que fai que os cidadáns con carné de identidade
agochen o seu dni nos suburbios da miseria, emporquen os
números, un, dous, tres, formación, deformación social,
tetraplexía burocrática, inadaptación. ¡Ai luíña!, teño
medo se algún día son inadaptada, e me poñen un cano longo e
groso que me leve ata a cidade máis cidade e a casa máis casa
onde ver, como bagoan os meniños que están diante do televisor,
as soidades de papel, o ferro das almas tristes, as barbas
feroces de lobos urbanos con mans de cemento a crebar a pel, os
músculos, os ósos de mulleres, nenos, anciáns refugados por
vellos e tortos, tortos coma min, neste treito, e logo beben e
beben a auga da billa, para limpar as tripas, porque non lles
chegho a alma e non lles podo curar as feridas, ¡que mágoa
luíña!, claro, ás veces pecharán a billa pero estarei
latexando, cada unha das miñas cativas moléculas escoitará ese
silencio de cidade, esas verbas que se agochan, as frases
pronunciadas e as que fican cravadas nas cordas vocais, porque
logo beberán e lerei os pensamentos. Non chores, augha, non todo
vai estar pintado tan negro coma a noite que comeza, mira, xa
estás cheghando ó teu afluente, vai pensar que non o queres.
(Salaio entre uns xuncos da ribeira, limpo os mormos e imaxino
minerais de esperanza, prepárome para a escisión, ¿ou era
fisión?). Preparados, listos. ¡Xa!. O desgaste é patente,
quedo rebentada por uns momentos, ata recompoñer a estructura.
Lúa, ¿algunha vez rompiches augas?. Non, non, en última
instancia teño algunha prominencia, pero nada que destacar. A
vida, ¡ai, a vida!. Só se escoita o murmurio da noite, un
minuto de silencio por tódalas nais, por tódolos fillos. A
vida, aínda que ás veces é puñeteira, dolorosa,
intransixente, pero ten código de barras, perdón, xenético,
aritmético, un e un son tres, colchón flex. E esa é a historia
do mundo. ¿Un colchón?. ¿E por que non?, e cada pinga que
conforma as palabras, por exemplo, ¡eu que sei!, augacento,
augada, augadoiro, augaforte, augafortista, augamar, auganeve,
augar, augardente, ¿coñeces a Mariano?, fai unhas queimadas que
sacan o sentido, é todo un algo das cerimonias. Pois non, nunca
escoitei falar del, ¿que Divindade é?. Ben, non é exactamente
un algo, é un imitador do sorriso. De deuses, trasnos, ninfas e
demais elenco achei referencias nun libro de mitoloxía, pero
sinceramente, non os coñezo en detalle, a ver, se queres
lístochos, ¿que che parece?. Veña. Entre os exipcios temos a
Anquiore, Athor, Ondinas, Hapi, que é o Deus Nilo, tamén
chamado Nute-fen e a Poseidón, xa sabes o importante que era o
río naqueles paraxes, ¿non si?. Si. Os gregos falaban de
Asopos, Aqueronte, Aquiles, Atlante, Cocito, Crenis, Dafne, Ende,
Estigia, Galatea, Glauco, Horas, Nereidas, Naiades, Oceánidas,
Poseidón, Sirenas, Tritón. ¡Acouga auga!, estoume poñendo
birolla de nomes. E iso que non che digo tódolos relacionados
cos líquidos. ¿Decátaste que entre nome e nome xa se enxergan
as luces da ría?. Pois daquela, se queres os romanos quedan para
outra ocasión. Si, mellor, estou saturada. Ai lúa, luna lunera,
cascabelera, debajo de la cama tienes la cena, cena, cena. Xa
case é hora de durmir, gustaríame pechar os ollos e ter felices
soños. Pois soña, soña miña auga, axiña salobre. O meu
psicanalista fíxome unha relación de significados oníricos.
¿Sabes?. O teu sentido global, aínda nesta era, segue a ser a
vida, os sentimentos, a fecundidade, a abundancia, e se es coma
ti, auga clara e limpa, meu espello, terás longa vida e feliz.
¡Non me digas, queridiña!, xusto aghora que chego ó mar e o
Manrique aparece botando unha gargallada detrás daquel
guindastre do porto, pero que se amole, que por se non o sabía
"A materia non se crea ni se destrúe. Transfórmase",
así que, un bico fresquiño para ti, coma un grolo longo e
adeus, adeus, adeus que me vou. Adios ríos, adios fontes, adios
regatos pequenos, adios vista dos meus ollos non sei cando nos
veremos, non sei cando nos vereeeemos.